شرح کامل «سمینار بیمهها و فینتکها»، در حاشیه ITE 2019- بخش نخست
بزرگنمایی:
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، به نقل از ستاد خبری رویداد ITE، : این سمینار در نخستین روز برگزاری نمایشگاه تراکنش ایران (28 آبان 98) برگزار شد. سیدقاسم نعمتی رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی، دبیر علمی این رویداد بود.
مهدی ملکی معاون برنامهریزی و نوآوری بیمه رازی، شاهین فتاحیانی دبیر کارگروه فناوری اطلاعات بیمه ایران، حمیدرضا اکبری معاون راهکارهای بیمهگری شرکت داتین و حامد ولیپوری مدیرعامل بیمیتو، نیز در پنل آن حضور داشتند.
ضرورت دسترسی به اطلاعات
در ابتدای پنل، نعمتی رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی، گفت: «در صنعت بیمه کشور، حدود 34 شرکت بیمه با مسئولیتها متفاوت درحال فعالیت هستند و حدود 28 مورد از آنها خدمات مستقیم به مردم ارائه میکنند. دیگر شرکتها، خدمات اتکایی ارائه میدهند که لایه آن با نوع خدمات مستقیم متفاوت است.»
وی افزود: «در این میان وضعیت دسترسی به اطلاعات برای شرکتهای بیمه و اینشورتکها اهمیت بسیار زیادی دارد. به عبارت دیگر این دسترسی نقش موثری در موفقیت یا شکست هر شرکت بیمه ایفا میکند. شرکتها درصورت دسترسی به اطلاعات، میتوانند نقصانهای احتمالی را رفع و خود را توانمند کنند. حتی این امیدواری وجود دارد که در صورت بهبود فضای بینالمللی، بتوانند در این حوزه نیز نقشآفرینی داشته باشند.»
چالشهای فعالیت اینشورتکها در فضایی پر از اختلاف نظر
در ادامه این سمینار، ملکی معاون برنامهریزی و نوآوری بیمه رازی در پاسخ به این سوال که فضای کسب و کاری اینشورتکها در جهان به چه صورت است و ایران تا رسیدن به آن نقطه چقدر فاصله دارد، یکی از مباحث مهم این روزها را در صنایع مالی کشور، موضوع تحول دیجیتال دانست و گفت: «متاسفانه این مبحث در ایران به صورت هیجانی و زودگذر مطرح شده است. اکنون در صنعت بیمه چندین نهاد در حال تدوین سند تحول دیجیتال هستند؛ از جمله بیمه مرکزی، معاونت بانک، بیمه و شرکتهای دولتی وزارت اقتصاد، سندیکای بیمهگران و وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات.»
وی افزود: «نکته جالب این است که افراد متفاوتی درگیر تدوین سند تحول دیجیتال شدهاند؛ حال این سوال مطرح میشود که اگر سند تحول دیجیتال، سندی بالادستی در صنعت بیمه باشد، اینشورتکها باید خود را با کدام رگولاتوری هماهنگ و دورنمای کسب و کارشان را تنظیم کنند تا بتوانند در این بازار آشفته، خود را سرپا نگهدارند و به فعالیت ادامه دهند.»
ملکی ادامه داد: «این واقعیت را باید پذیرفت که اکوسیستم فینتک ایران، با وجود حمایت گسترده، حال و روز چندان خوشی ندارد. البته در حوزه بانکی حداقل این است که نوعی اتفاق نظر در حوزه تعریف فینتک وجود دارد، اما ایشورتکها در صنعت بیمه باید در فضایی پر از ابهام و اختلاف نظر فعالیت کنند.»
معاون برنامهریزی و نوآوری بیمه رازی گفت: «اکنون اصطلاحات گوناگونی در این حوزه شنیده میشود؛ از جمله بیمه الکترونیکی، دیجیتال یا هوشمند. به عبارت دیگر، هنوز در سطح ادبیات موضوع نیز وحدت نظر در این صنعت شکل نگرفته است.»
وی تاکید کرد: «فینتکها برای فعالیت، به فضایی آرام برای رگولاتوری و قانونگزاری در این حوزه نیاز دارند. به همین دلیل اکنون، شرایط خوبی را نمیتوان برای آنها ترسیم کرد. امیدواریم که یک وحدت رویه شکل بگیرد تا در نهایت امکان حمایت از فضای استارتاپی کشور وجود داشته باشد.»
ملکی گفت: «گزارش موسسه مکنزی برای سال 2018 به این موضوع اشاره میکند که شرکتهای اینشورتکی در اروپا، توانستهاند اثربخشی در فرایند خسارت را 25 تا 30 درصد افزایش دهند. به عبارت دیگر، این رقم معادل کاهش هزینه شرکتهای بیمه در فرایند ارزیابی خسارت است که پیش از ورود اینشورتکها به صورت سنتی انجام میشد.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، افزود: «اقدامات آنها همچنین رضایتمندی مشتری را 20 درصد افزایش داده است. این نکته اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به ویژه اینکه صنعت بیمه ایران در این زمینه با مشکل مواجه است؛ به گونهای که مشتریان صنعت حس خوبی نسبت به خدمات آن ندارند.»
وی ادامه داد: «فضای کسب و کار اینشورتک به صنعت بیمه کمک میکند که سطح رضایت مشتریان خود را افزایش دهد. اگر در طول مسیر سفر مشتری، به عبارت دیگر بازه زمانیای که او با یک شرکت بیمه در ارتباط است، کسب و کارهای جدید و نوآورانهای تعریف شود، بدونشک در جلب رضایت مشتری و افزایش نفوذ به بازار موثر است.»
ملکی با اشاره به اینکه صنعت بیمه کشور در بحث نفوذ بازار نیز شرایط خوبی ندارد، گفت: «همواره این نکته مطرح میشود که در ایران، صنعت بانکداری در حوزه بهرهگیری از فناوری و اقدامات نوآورانه، تا حدودی از صنعت بیمه جلوتر است. این برآورد را با توجه به حجم سرمایه، اقدامات خلاقانه و نیروی انسانی متخصص در شبکه بانکی، میتوان تایید کرد.»
معاون برنامهریزی و نوآوری بیمه رازی افزود: «در اروپا شرایط به گونه دیگری است؛ آمارها، بلوغ دیجیتالی صنعت بیمه را 36 درصد و این رقم را در صنعت بانکی 34 اعلام میکنند. به عبارت دیگر، حوزه نخست در دنیا به دلیل ارائه فناوری روز و کسب و کارهای جدید، جلوتر از دیگری قرار دارد؛ اما در ایران، شرایط برعکس است و این امر حرکت جدی را در فضای اینشورتک الزامی میکند.»
نعمتی دبیر نشست نیز در پایان سخنان ملکی به این نکته اشاره کرد که اختلاف آرا و تدوین سندهای متعدد در حوزه تحول دیجیتالی، به بهبود وضعیت اینشورتک و صنعت بیمه کشور کمکی نمیکند و بهتر است در این مورد نوعی وحدت رویه و همگرایی در تصمیمگیری ایجاد شود.
فوبیای دیجیتال
فتاحیانی دبیر کارگروه فناوری اطلاعات بیمه ایران، در ادامه سمینار، در پاسخ به این سوال که آیا شرایط فعلی صنعت بیمه و جامعه، به ویژه در حوزه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و آمادگی مردم برای بهرهگیری از آنها، مناسب حضور اینشورتکها است یا خیر، گفت: «صنعت بیمه و بانک در بسیاری از نقاط جهان تا حدودی در یکدیگر ادغام و از نظر راهکارها و مدلهای کسب و کاری در هم تنیده شدهاند.»
وی افزود: «البته این دو صنعت، تفاوتهایی نیز با یکدیگر دارند. پیچیدگیهای کسب و کاری صنعت بیمه در ظاهر دیده نمیشود و این صنعت، در واقع مانند کوه یخی هست که تنها بخش کوچکی از آن به چشم میآید. دوستانی که در هر دو بخش کار کردهتند به این نکته اذعان دارند که پیچیدگی تراکنشهای بیمهای شاید 40 تا 50 برابر بیشتر از پیچیدگی تراکنشهای بانکی است.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، ادامه داد: «اگر این پیچیدگیها و برخی شرایط خاص صنعت بیمه در نظر گرفته شود، مشخص میشود که این صنعت همتراز با صنعت بانکداری قرار دارد و در برخی موارد جلوتر هم ایستاده است. باید به این نکته نیز توجه کرد که هر یک از این دو صنعت، چه خدمات و فرایندهایی را پردازش و پشتیبانی میکنند.»
فتاحیانی گفت: «البته از سویی، مدل کسب و کاری در صنعت بانکداری به بلوغ نسبتا بیشتری رسیده است. وجود ساختارهایی خارج از بانکها مثل شرکتهای پرداخت و شاپرک نشان میدهد که سیستم بانکی توانسته است، اکوسیستم جدیدی را ایجاد کند و به همین دلیل، کار خود را با سرعت بیشتری انجام میدهد.»
وی افزود: «از سوی دیگر، از جریان مالی در خدمات بانکی نیز نباید غفلت کرد؛ زیرا این عامل موجب شده است که بخش خصوصی در داخل این اکوسیستم حضور و رشد پیدا کند اما در ساختار بیمه و اینشورتکها این رویه حاکم نیست.»
فتاحیانی ادامه داد: «مدل درآمدی در این صنعت، کارمزد و حق صدور بیمهنامه است؛ در نتیجه هر کسی که بخواهد ایده فناورانهای را وارد صنعت بیمه کند، باید یا پیمانکار باشد یا شتابدهنده. البته شتابدهندهها نیز خدمات خود را بر اساس همین ساختار درآمد و هزینه ارائه میکنند. یکی از مواردی که میتواند زمینه حضور اینشورتکها را هموار کند، بهبود همین ساختار است.»
دبیر کارگروه فناوری اطلاعات بیمه ایران گفت: «میزان هزینهای که صنعت بانکداری در بخش فناوری اطلاعات انجام میدهد قابل مقایسه با صنعت بیمه نیست. در سطح جهانی، بانکها بین پنج تا هشت درصد از درآمد خود را صرف این بخش میکنند و در صنعت بیمه بین 3 تا 5 درصد. حال شما تصور میکنید که در ایران وضعیت به چه صورت است؟ این رقم در بهترین حالت به دو دهم درصد میرسد.»
فتاحیانی ادامه داد: «به همین دلیل است که فعالان صنعت بیمه به پیمانکار تبدیل میشوند که مدل کسب و کار را ایجاد نمیکند؛ در نتیجه اکوسیستمی نیز ایجاد نمیشود و اقتصادی در این صنعت شکل نمیگیرد. به همین دلیل یک حلقه کاهشی را ایجاد میکند که شرایط موجود، محصول چنین وضعیتی است.»
وی بیان کرد: «عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، حاکمیتی و شرکتی مختلفی، بر میزان آمادگی صنعت بیمه برای پذیرش اینشورتکها تاثیر میگذارد. این تیمهای استارتاپی، باید موضوع تحول دیجیتال را جدیتر دنبال کنند. به عبارت دیگر در وضعیت سنتی نمیتوان انتظار داشت که اینشورتکها حضور گستردهای در صنعت داشته باشند. اولین پرسش این است که شرکتها، تا چه حد برای پذیرش آنها آمادگی دارند.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، در لابه لای سخنان خود از «فوبیای دیجیتال» انتقاد کرد و گفت: «حضور در فضای دیجیتال برای افرادی در سنین مختلف، تعاریف متفاوتی پیدا میکند. از نظر فرهنگی باید گفت که اینشورتکها امروز مخاطبان کمی در جامعه دارند اما به زودی و با حضور نسل جدید، عطش زیادی برای بهرهگیری از خدمات آنها ایجاد میشود.»
فتاحیانی افزود: «از نظر اقتصادی، سرانه درآمد کشورها در این بخش تاثیر زیادی میگذارد و تحقیقات نشان میدهد که صنعت بیمه میتواند رشد کند؛ چرا که ظرفیت آن در کشور هنوز پر نشده است.»
وی گفت: «در مورد فناوری، چند مفهوم وجود دارد که میتواند در رشد بیمهها موثر باشد؛ از جمله، کلان داده، اینترنت اشیا و رباتها. در مورد آمادگی بهرهگیری از این فناوریهای جدید، در کشور مشکلاتی وجود دارد و برای این موضوع متولی خاصی تعیین نشده است. البته زیرساختها در دسترس هستند اما برای اینکه چرخ دندهها با یکدیگر جفت شوند، هنوز مشکلاتی دیده میشود و به صرف هزینه نیاز دارد.»
دبیر کارگروه فناوری اطلاعات بیمه ایران افزود: «موضوع طرح تحول دیجیتال ابعاد مختلفی دارد؛ از جمله حاکمیتی، رگولاتوری و شرکتی که باید میان این سطوح، هماهنگیهای لازم شکل بگیرد. یکی از مشکلاتی که در سطح شرکتی وجود دارد این است که هر چند فناوریها را میتوان به سرعت جذب کرد، اما موضوع فرهنگ سازمانی اندکی زمان میبرد..»
فتاحیانی گفت: « تحول دیجیتال به معنای تغییر در مدل کسب و کاری صنعت بیمه است و شرکتها باید تحولی را در ساختار خود ایجاد کنند؛ در حالی که اکنون مطالبه برای تغییرات، منحصر به بخش فناوری اطلاعات شرکتهای بیمه است، تحول دیجیتال به معنای صرف جذب چند تکنولوژی نیست. به اعتقاد من، این شرکتها امروز با وجود علاقه زیاد، آمادگی لازم را برای تحول در مدل و ساختار کسب و کاری خود را ندارند.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، نتیجهگیری کرد: «شرکتهای بیمهای نمیتوانند زمین حاصلخیری را در اختیار اینشورتکها قرار دهند و این تیمها با فراز و نشیبهای زیادی در فعالیت خود روبهرو هستند. میزان و چگونگی حمایت از اینشورتکها باید تثبیت شود تا آنها بتوانند حضور موثرتری در صنعت داشته باشند.»
ضرورت حضور بازیگران بزرگ
در ادامه این سمینار، اکبری معاون راهکارهای بیمهگری شرکت داتین در پاسخ به این سوال که به نظر شما اینشورتکها چه کمکی میتوانند به صنعت بیمه بکنند، گفت: «اکنون در سطح دنیا در فهرست 50 شرکت نخست پیشرو، شرکتهای حوزه فناوری اطلاعات در جایگاهی بالاتر از بانکها و بیمهها قرار دارند؛ هر چند که صنعت بانکداری و بیمه از منابع درآمدی زیادی برخوردار است. این امر نشان میدهد که پارادایمی درحال تغییر است و فرصتها در حوزه IT به سرعت افزایش پیدا میکند.»
وی ادامه داد: «در ایران، بانکها به دلیل درآمد بیشتری که نسبت به بیمهها دارند، سرمایهگذاری بهتری در حوزه فناوری اطلاعات انجام دادهاند. سال گذشته در کل صنعت بیمه کشور، 45 هزار میلیارد تومان حق بیمه جذب شد؛ در حالی که یک بانک خصوصی متوسط، در سال بیش از این رقم سپرده جذب میکند.»
معاون راهکارهای بیمهگری شرکت داتین افزود: «البته سرمایهگذاری صنعت بانکداری ایران نیز در حوزه فناوری اطلاعات، فاصلهای جدی با استانداردهای بینالمللی دارد. به همین نسبت، میزان سرمایهگذاری صنعت بیمه نیز با توجه به درآمد کمتر، پایینتر و زیر یک درصد است.»
اکبری گفت: «در صنعت بیمه چند ضلع از فناوری وجود دارد که در نمایشگاههای بینالمللی در مورد آنها تبلیغات زیادی میشود؛ از جمله بلاکچین، کلانداده، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء.»
وی با بیان این که آنالیز اطلاعات در حوزه بیمه، موضوعی کلیدی است، افزود: «با بهرهگیری از کلان داده و هوش مصنوعی میتوان محاسبه ریسک را تا حد زیادی بهبود بخشید. در صنعت بیمه ایران، سالهاست که تعیین نرخ بیمهنامهها بر مبنای تعدادی جدول سنتی صورت میگیرد، در حالی که در دنیا روشهای ارزیابی با توجه به ورود فناوری اطلاعات و مباحثی چون کلان داده و اینترنت اشیاء، تغییر بسیار زیادی کرده است.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، ادامه داد: «در ایالات متحده آمریکا، شرکتهایی نیز در همین راستا ایجاد شده است که با بهرهگیری از منابع و روشهای مختلف جمعآوری دادهها و توانایی پردازش و تحلیل قیمتها، هزینهها و ریسکها را ارزیابیها میکنند. آنها از این طریق محصولات بیمهای جدیدی را با درآمدهای بالای 80 میلیون دلار، در اختیار شرکتهای خرد، قرار میدهند. در ایران چنین فرصتهایی هنوز محقق نشده است.»
اکبری به قدیمی بودن جداول مرگ و میر در ایران و ضرورت تحول در این حوزه اشاره کرد و افزود: «امروز، با گرفتن یک عکس، میتوان سن افراد، میزان هماهنگی سنی آنها با رشدی که داشتهاند و شرایط شادابی و جوانی اشخاص را تشخیص داد. در آمریکا، کسب و کاری ایجاد شده است که با گرفتن عکسی سلفی، سن افراد و میزان سلامتی آنها را اعلام میکند. این فناوری حتی میتواند سیگاری بودن افراد را تشخیص دهد. ممکن است سن افراد از نظر سلامتی، با سن واقعی آنها تطابق نداشته باشد و چنین فناوریهایی، این موضوع را تشخیص میدهند.»
وی ادامه داد: «فناوریها در دنیا کسب و کارها و فرصتهای جدیدی را ایجاد کرده است و این موضوع در صنعت بیمه، تاثیرات ملموسی دارد. برای مثال اینترنت اشیا و هوش مصنوعی میتواند برای جمعآوری و تحلیل دادهها، استفاده زیادی داشته باشد. با بهرهگیری از این فناوریها میتوان ریسکها و هزینهها را ارزیابی کرد و هزینه شرکتهای بیمه را در بحث جبران خسارت کاهش داد. صنعت بیمه در ایران از چنین فرصتهایی استفاده نمیکند.»
معاون راهکارهای بیمهگری شرکت داتین گفت: «در حوزه بیمه، تنوع محصولات زیاد است. به همین دلیل سرمایهگذاری این صنعت در دنیا بیشتر از شبکه بانکی است. در صنعت بانکی، محصولات و خدمات، ساده اما فراگیر هستند و در بیمه تنوع محصولات زیاد اما تکرر آن کمتر است.»
اکبری افزود: «صنعت بیمه، تراکنشهای پیچیدهتری دارد و فضای درآمدزایی و گردش مالی آن نیز متفاوت است. در این حوزه، خلق کسب و کار چه در مورد خدمات B2B و چه درباره محصولات B2C، اهمیت زیادی دارد. خدمات آنلاین در این میان بسیار مهم است. هماکنون بازیگران بزرگ و جدیای در حوزه فروش آنلاین بیمه در کشور وجود ندارد که باید با توسعه زیرساختها زمینه رشد این حوزه را تسهیل کرد؛ چنین بازاری میتواند جذابیت زیادی در کشور داشته باشد. برای مثال، کارمزد فروش بیمهنامه شخص ثالث، 8 تا 9 درصد است و درآمد قابل توجهی را میتواند ایجاد کند.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، با تاکید بر این که مدل تصمیمگیری کلان در حوزه بیمه باید تغییر کند، گفت: «شرکتهای بیمه اکنون تمایل چندانی به سرمایهگذاری در حوزه فناوری اطلاعات ندارند. اما مشکل فقط محدود به این شرکتها نیست. بیمه مرکزی باید به موضوع ورود اشخاص متخصص در حوزه فناوری اطلاعات، به ترکیب هیاتمدیره شرکتها توجه ویژهای داشته باشد.»
اکبری ادامه داد: «مدیران شرکتهای بیمه با نیازهای فناوری اطلاعات آشنایی چندانی ندارند. حتی افرادی آگاه و مطلع نسبت به این امور را به عنوان مشاور انتخاب نکردهاند. به همین دلیل باید در هرم مدیریتی شرکتهای بیمه تجدیدنظر کرد. این انتظار وجود دارد که بیمه مرکزی این موضوع را مدنظر قرار دهد.»
وی تاکید کرد: «مفاهیمی چون کلان داده، اینترنت اشیا یا هوش مصنوعی در لغت، واژههای سادهای هستند اما در عمل بهرهگیری از آنها چندان ساده نیست و حتی صنعت بانکداری ایران هم نتوانسته است از آنها، آنگونه که باید استفاده کند.»
اکبری افزود: «تنها فناوری اطلاعات و تجهیز به فناوریهای جدید، برای رشد صنعت بیمه کافی نیست؛ بلکه افراد و شرکتهایی که تجربه فعالیت در این بخش را دارند باید در این میان حضور داشته باشند و با برخورداری از دانش لازم، محصولات جدیدی را ارائه و زیرساخت رشد و توسعه صنعت بیمه را فراهم کنند. در این حوزه در کشور کمبودهایی وجود دارد.»
معاون راهکارهای بیمهگری شرکت داتین گفت: «اکنون راهکارهای زیادی در حوزه فناوری در کشور وجود دارد اما هیچیک تاثیر چندانی در کاهش ریسکها و هزینههای شرکتهای بیمهای نداشتهاند. این امر از کمبود دانش ناشی میشود و میتوان آن را با بهرهگیری از نیروهای متخصص مرتفع کرد.»
وی ادمه داد: «امروز پول در بخش فناوری اطلاعات صنعت بیمه کم نیست ولی به اندازهای هم نمیرسد که امکان تاثیرگذاری چندانی وجود داشته باشد. چند شرکت در سالهای گذشته سرمایهگذاریهای سنگینی داشتند و راهکارهای خارجی را خریداری کردند که جمع هزینه آنها به بیش از 100 میلیارد تومان میرسید، اما به دستاورد مناسبی نرسیدند.»
اکبری گفت: «دانش و راهکارهای روز باید به کشور وارد شود اما نه لزوما با خرید محصولات خارجی و اجرایی کردن بیکم و کاست آنها، چرا که نوع کسب و کار و محصولات صنعت بیمه در ایران با دنیا تفاوت دارد و باید بومیسازی شود. تصمیمگیران بیمه باید تغییرات موجود را در حوزه بیمه بپذیرند و آن را اجرایی کنند.»
این سخنران سمینار بیمهها و فینتکها، بیان کرد: «برای مثال، فروش الکترونیک بیمهنامهها اکنون در کشور نیازی جدی است و در این زمینه وجود سوئیچ در صنعت بیمه اهمیت زیادی دارد. شرکتهای فروشنده الکترونیک بیمهنامه، ناچار شدهاند به دلیل محدودیتهایی که در حوزه فناوری اطلاعات در کل صنعت وجود دارد، بحث تعیین نرخ و قیمتگذاری را انجام بدهند؛ در حالی که این موضوع با بهرهگیری از ایده شبکه شتاب در صنعت بانکداری، میتواند در قالب خدمات ارزش افزوده از سوی شرکتهای بیمه و پیمانکاران آنها یا شرکتهای تولیدکننده نرمافزار ارائه شود.»
در ادامه، نعمتی سخنان اکبری در مورد ضرورت افزایش دانش را تایید کرد و گفت: «این سوال به صورت جدی مطرح است که آیا به اندازه دانش موجود کار مناسبی انجام شده است یا اینکه در مورد شیوههای مدیریتی هم باید تجدیدنظر کرد.»/ باران ستوده
ادامه دارد...