بزرگنمایی:

ایران مراسم نیوز: دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، که در پنجمین نمایشگاه تراکنش ایران برگزار شد، با اشاره به تهدید صنایع بانکی و مخابراتی با ورود بازیگران چابک و تازه نفس، گفت: هر دو صنعت برای ادامه حیات به تحول دیجیتال نیاز دارند و می‌توانند بر اساس سه محور هوشمندی، نوآوری و باز بودن، با یکدیگر همکاری داشته باشند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، به گزارش ستاد خبری رویداد ITE، رسول سرائیان در رویدادی که در دومین روز برگزاری نمایشگاه تراکنش ایران (29 آبان ماه سال جاری)، در سالن بهارستان برگزار شد، سخنرانی می‌کرد.

علیرضا طلوع مدیرعامل شرکت مپفا، دبیر علمی سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، بود. مظفر پورنجبر مدیرعامل گروه داده‌پردازی بانک پارسیان، مهدی غیناقی عضو هیات‌مدیره همراه اول، باقر صمدی معاون دیجیتال ایرانسل و مصطفی امینی مشاور حوزه تحول دیجیتال در نشست این سمینار حضور داشت.

طلوع، در ابتدای رویداد یاد شده، ضمن اشاره به این نکته که اپراتورها و بانک‌ها هر دو در حال آماده‌سازی اسناد خود در حوزه تحول دیجیتال هستند، گفت: گروه نخست با زمان‌بندی دقیق‌تری پیش می‌روند و رگولاتوری اپراتورها نیز تاکید دارد که آنها باید سریع‌تر اسناد خود را آماده و اجرایی کنند.

وی افزود: این دو صنعت بزرگ، در مسیر خود برای تحول دیجیتال، باید در کنار هم بنشینند و تصمیم‌های جدی‌ و مشترکی را بگیرند. صنایع بانکی و مخابراتی فرصت‌های همکاری مختلفی دارند که در سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»،  به چنین مباحثی پرداخته می‌شود.  

تاثیر تحول دیجیتال بر مردم، ملت‌ها و کسب و کارها

در ادامه این رویداد، سرائیان دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در سخنانی با عنوان «تحول دیجتال؛ الزام یا انتخاب، رقابت یا رفاقت»، در مورد چالش‌های صنایع بانکی و مخابراتی در پی ورود استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناورانه، تغییرات دنیای پس از تحول دیجیتال و مدل همکاری این دو صنعت، برای برون‌رفت از چالش‌های موجود، صحبت کرد. 

 وی یکی از وجوه تحول دیجیتال را ورود فناوری اطلاعات به زنجیره ارزش صنایع مختلف دانست و گفت: این موضوع، تاثیرات، فرصت‌ها و تهدیدهایی مختلفی را در بسیاری از حوزه‌ها از جمله صنایع بانکی و مخابراتی در پی داشته است؛ در چنین شرایطی دستیابی به مدل همکاری میان این دو صنعت می‌تواند باعث توسعه، پیشرفت و رونق هر یک از آنها شود.

سرائیان ادامه داد: کتاب "عصر جدید دیجیتال" اثر اریک اشمیت مدیرعامل اجرایی گوگل، با این جمله به پایان می‌رسد که این عصر، مردم، ملت‌ها و کسب و کارها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین بر اساس داده‌های موسسه مکنزی، در مورد تحولات اقتصادی دنیا از سال 1970 تا امروز، مهم‌ترین تغییرات از زمانی دیده می‌شود که اینترنت شکل گرفته؛ به عبارت دیگر، ظهور اینترنت، رشد نمایی را در اقتصاد و ثروت دنیا رقم زده است.

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور گفت: در این سال‌ها، نقش بخش کشاورزی در اقتصاد دنیا از هشت درصد به چهار درصد و نقش بخش صنعت از 33 درصد به حدود 28 درصد کاهش یافته است. اما اتفاق مهمی که در این سال‌ها شاهد آن بوده‌ایم، افزایش سهم بخش خدمات از 58 درصد به حدود 70 درصد بوده است.

تجمع ثروت در بخش خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، افزود: ظهور اینترنت و شکل‌گیری فضای دیجیتال، اقتصاد دنیا را بزرگ‌تر کرده و بیشترین تاثیر را در بخش خدمات داشته است. اکنون این حوزه بیشتر از بخش‌های دیگر، ثروت‌آفرین محسوب می‌شود و تمرکز روی آن قرار دارد.

وی با اشاره رشد سریع کسب و کارهای خدماتی مبتنی بر فناوری اطلاعات، بیان کرد: مدت زمانی که هر محصول به مرز 50 میلیون کاربر رسیده، برای هواپیما 68 سال و برای خودرو 62، تلفن 50، برق 46، کارت اعتباری 28، تلویزیون 22، دستگاه کارت‌خوان 18، کامپیوتر 14، تلفن همراه 12، اینترنت 7، آی‌پد و یوتیوپ هر یک 4، فیسبوک 3 و توئیتر 2 سال و برای بازی پوکمون 19روز بوده است. در مورد آخر، کسب و کاری توانسته است در حدود سه هفته پس از آغاز به کار، به 50 میلیون کاربر در سطح دنیا برسد.

سرائیان افزود: بر همین اساس، در فهرست صنایعی که محل تجمع ثروت بوده‌اند نیز، تغییرات چشم‌گیری دیده می‌شود؛ برای مثال در میان صنایع پول‌ساز آمریکا در سال 1917، شرکت‌های نفتی و خودروساز حضور چشمگیری داشتند و در سال 1967، صنایع کامپیوتری و مخابراتی به این فهرست افزوده شده‌اند؛ اما در سال 2017، پنج شرکت نخست به حوزه فناوری اطلاعات اختصاص داشته‌اند. البته در ایران نیز کمابیش چنین تغییراتی قابل مشاهده است.

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور ادامه داد:‌ همچنین مدت‌زمان صرف شده از زمان تولد هر یک از 500 شرکت نخست دنیا، تا موعدی که ارزش آنها، به یک میلیارد دلار برسد، به طور متوسط 20 سال بوده است، اما در سال‌های اخیر، در این نمودار از هشت تا یک و نیم سال نیز دیده می‌شود.

پلتفرم؛ عامل موفقیت کسب و کارهای امروز

 وی گفت: در چنین شرایطی، رقابتی جدی میان کسب و کارهای مختلف وجود دارد و مدل‌های تجاری در دنیای امروز تغییر یافته است. این در حالی است که در صنایع بانکی و مخابراتی، تغییر دیدگاه‌ها و اجرای تحول دیجیتال بسیار سخت است.

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، با اشاره به ضرورت این تغییر، بیان کرد: در دنیای امروز، شرکتی باعنوان ایربی‌ان‌بی (airbnb) به بزرگ‌ترین هتل‌دار جهان تبدیل می‌شود؛ بدون اینکه یک اتاق در هتلی داشته باشد، علی‌بابا نیز بدون در اختیار داشتن فروشگاه، بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی دنیاست. همچنین اوبر، بدون داشتن تاکسی به بزرگ‌ترین شرکت تاکسیرانی تبدیل شده و فیسبوک بزرگ‌ترین منبع اطلاعاتی در دنیاست؛ بدون اینکه خود این شرکت، اطلاعاتی را تولید کند.

سرائیان، تنها عامل موفقیت همه کسب و کارهای مورد اشاره را ایجاد «پلتفرم» دانست و افزود: این امر نشان می‌دهد که مدل‌های تجاری در حال تغییر هستند و صنایع بانکی و مخابراتی هم نمی‌توانند به خدمات خرد و معمول خود، ادامه دهند.

 وی تاکید کرد: امروز کسب و کارهای جدیدی، نبض اقتضاد جهان را دست دارند، که تا کمتر از 10 سال پیش وجود نداشته‌اند؛ نکته این جاست که همه آنها فعالیت خود را در بستری آغاز کرده‌اند که صنایع بانکی و مخابراتی آن را به وجود آورده بودند.

تحول دیجیتال؛ یا بپذیرید یا نابود می‌شوید

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، گفت: اکنون صنایع مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند از شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات الهام بگیرند و تحول دیجیتال را در کسب و کار خود رقم بزنند؛ به عبارت دیگر می‌دانند که باید مدل‌های سنتی خود را به‌روز کنند.

سرائیان، چند عامل افزایش اتصالات، بالا رفتن قدرت پردازش سیستم‌های کامپیوتری، شکل‌گیری کلان‌داده‌ها و کاهش شدید هزینه ذخیره‌سازی را در این تغییرات موثر دانست و افزود: در این میان، از هزینه تهیه محصولات مبتنی بر فناوری اطلاعات نیز به صورت مداوم کاسته می‌شود.  

وی ادامه داد: پیام اصلی همه این تغییرات این است که کسب و کارها یا باید تحول را بپذیرند یا از میدان خارج شوند؛ بانک‌ها و شرکت‌های مخابراتی نیز از این حالت مستثنی نیستند و راه سومی ندارند. به ویژه اینکه پیش‌بینی می‌شود، 40 درصد از کسب و کارهای موجود در معرض نابودی قرار دارند.  

تحول را از مدیران آغاز کنید

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور گفت: بر اساس پژوهش‌های بین‌المللی، تحول دیجیتال، از بلوغ مدیران کلید می‌خورد و آغاز این امر، از سطح کارشناسی خطای بزرگی است. در کسب و کارهایی که سطح فهم مدیران آنها بالاست و توانسته‌اند فناوری اطلاعات را نیز در سازمان خود توسعه دهند، حاشیه سود 26 درصد و درآمد 9 درصد بیشتر از رقیبان است.

 سرائیان، افزود: در مقابل، در کسب و کارهایی که مدیران آنها درک چندانی از تحول دیجیتال ندارند و فناوری اطلاعات را نیز آنگونه که باید توسعه نداده‌اند، حاشیه سود و درآمد به ترتیب 24 و 4 درصد پایین‌تر از رقیبان است.

وی ادامه داد: همچنین، شرکت‌هایی که تحول را پذیرفته و به سمت آن رفته‌اند، در مقابل همتایات سنتی خود، با افزایش درآمد دو و نیم درصدی مواجه شده‌اند. رشد سود و نرخ بازگشت سرمایه آنها نیز، دو برابر شده است.

بی‌توجهی به چابکی در اپراتورها؛ دشمنی با نوآوری

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، با اشاره به تغییرات صنایع مخابراتی در سال‌های اخیر، گفت: برخی متخصصان معتقدند، ارائه نسل‌های مختلف اینترنت، اکوسیستم صنعت مخابراتی را به صورت کامل تغییر داده است؛ نسل 3، ارتباطات و نسل 4 همه صنایع را تحت تاثیر قرار داد و اکنون نسل 5 در حال ایجاد همگرایی میان صنعت فناوری اطلاعات و دیگر کسب و کارها است.

سرائیان، افزود: اکنون در صنعت مخابرات، بازیگران ناخوانده‌ای همچون تلویزیون اینترنتی حضور دارند که از بسترهای آماده این صنعت بهره می‌گیرند. آنها می‌گویند تو سرمایه‌گذاری کن تا ما سودآوری داشته باشیم؛ در ایران، استراتژی اپراتورها، مبنی بر رقابت، رفاقت یا مدل همکاری مشارکتی با این بازیگران جدید، هنوز مشخص نشده است.

وی تاکید کرد: اپراتورها باید تصمیم بگیرند آیا فقط می‌خواهند به عنوان یک واسط، بستری را برای فعالیت تازه‌واردان ایجاد کنند یا ترجیح می‌دهند با بهره‌گیری از ظرفیت آنها، ارزش افزوده داشته باشند؟

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور افزود: برخی از نوآوران این عرضه در دنیا معتقدند اپراتورها چابکی لازم را ندارند و این امر دشمن نوآوری است. برای مثال مدیرعامل وایبر با اشاره به این نکته، مثال آن را پیامک می‌داند که در سال 1982، بستر آن شکل گرفت و 10 سال بعد نخستین آزمایش آن به نتیجه رسید، با وجودی که پیامک از سال 1993، در اختیار عموم قرار گرفته است، تا به امروز هیچ تغییری در این فناوری دیده نمی‌شود.

سرائیان، گفت: این در حالی است که در همه این سال‌ها، بازیگران جدیدی با خدمات به‌روز، به بازار اضافه شده‌اند و سهم اپراتورها از خلق ثروت رو به کاهش است؛ به گونه‌ای که در سال 2017، در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات، 75 درصد به این بازیگران و 25 درصد به گروه‌ دوم اختصاص داشت.

خداحافظی جوانان از شعب بانک‌ها

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، با اشاره به اینکه تحول دیجیتال در بانک‌ها نیز پارادایم‌ را تغییر داده است، بیان کرد: خدمات بانکی به سمت تمرکز در تلفن‌های همراه هوشمند حرکت می‌کنند؛ این دستگاه به نقطه تماس مردم با خدمات مختلف تبدیل شده و رفتار مشتریان را تغییر داده است، برای مثال میزان مصرف پول نقد رو به کاهش می‌رود.

 وی افزود: بر اساس پژوهشی در آمریکا در مورد جوانان حدود 20 تا 30 ساله، 73 درصد آنها معتقد بودند که تنها از انجام امور مالی با بهره‌گیری از گوگل و اپل لذت می‌برند. 33 درصد از آنها تاکید داشتند که به بانک نیازی ندارند. 71 درصد نیز گفته بودند که حاضرند به دندان‌پزشکی بروند اما به شعبه بانک مراجعه نکنند.

سرائیان، ادامه داد: چنین پژوهش‌هایی نشان می‌دهند که جوانان از مراجعه به بانک متنفرند و با شعب بانکی خداحافطی کرده‌اند. آنها تاکید دارند که می‌توانند امور مالی خود را از طریق تلفن همراه انجام دهند. این حالت در نسل‌های کوچک‌تر، پررنگ‌تر نیز می‌شود.

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور گفت: اکنون اتصال فیزیکی بین بانک با مشتریان؛ به معنای مراجعه حضوری آنها به شعب، در حال قطع شدن است. در چنین شرایطی، 80 درصد سود بانک‌ها در معرض حمله بازیگران غیربانکی قرار دارد. همچنین در دنیا 50 درصد شعب بانک‌ها در حال تعطیل شدن هستند.

وی کاهش هزینه‌ تراکنش‌ها را با بهره‌گیری از ابزار دیجیتال، یکی از دلایل شکل‌گیری چنین شرایطی دانست و افزود: به همین دلیل اگر بانک‌ها به سراغ بهره‌گیری از این ابزار نروند، نمی‌توانند با بازیگران تازه وارد رقابت کنند. برای مثال تراکنش‌های بانکی با ابزار جدید، ممکن است تا یک پنجاهم ارزان‌تر از مراجعه به شعب تمام شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا سال 2020، حدود 80 درصد از امور بانکی، با تلفن همراه هوشمند انجام خواهد شد.  

سرائیان، ادامه داد: اپراتور اورنج که توانسته است در فرانسه تاییدیه بانک دیجیتال دریافت کند، قصد دارد به تدریج فعالیت خود را در این حوزه در دیگر کشورهای اروپایی، از جمله اسپانیا، اسلوواکی، بلژیک، هلند و رومانی گسترش دهد.

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور گفت: این اپراتور در مشارکت با همتای خود در آفریقای جنوبی، شرایطی را فراهم کرده است که کاربران هر یک از آنها بتوانند با مشترکان دیگری، تعاملات مالی انجام دهند. اکنون در آفریقای جنوبی، کاربران این دو شرکت مخابرانی در حوزه مالی، بیشتر از مشتریان بانک‌ها هستند.

آماده بودن بسترها برای تحول دیجیتال در کشور

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، ظرفیت‌های ایران را برای حرکت به سمت تحول دیجیتال مناسب ارزیابی کرد و افزود: در میان جمعیت 83 میلیون نفری کشور، 63 میلیون کاربر اینترنت و 73 میلیون مشترک تلفن همراه وجود دارد. همچنین شرایط خوبی در حوزه پوشش نسل 3 و 4 اینترنت وجود دارد و در زمینه زیرساخت‌ها‌، حداقل در رابطه با موبایل، وضعیت مناسب است.

سرائیان، ادامه داد: اکنون بیشتر از 60 میلیون تلفن همراه هوشمند در اختیار ایرانیان قرار دارد و از هر 10 نفر 7 نفر عضو شبکه‌های اجتماعی هستند. همچنین اسنپ 24 میلیون، دی‌جی‌ کالا 20 میلیون، کافه بازار 40 میلیون و دیوار 24 میلیون کاربر فعال دارند؛ به گونه‌ای که در آماری عجیب، حدود 80 درصد از خرید و فروش خودروها در تهران در سال گذشته، از طریق سایت دیوار انجام شده است.

به گفته وی، این آمار نشان می‌دهد زمینه برای بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال در کشور وجود دارد و صنایع مختلف می‌توانند به سمت تحول حرکت کنند.

تهدیدات مشترک؛ عامل همگرایی بانک‌ها و اپراتورها

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، با اشاره به اینکه صنایع بانکی و مخابرانی، اشتراکاتی دارند که می‌توانند از آنها برای هم‌افزایی استفاده کنند، گفت: هر دو صنعت برای ادامه حیات خود در بازار رقابت، به شدت نیازمند تحول دیجیتال هستند و این امر راه نجات آنها در عصر دیجیتال است.

سرائیان، افزود: بدون تردید، هم بانک‌ها و هم اپراتورهای مخابراتی، در معرض تهدیدات جدی بازیگران جدید و تاثیرات تحول دیجیتال هستند؛ به گونه‌ای که پیشروان این حوزه در هر دو صنعت، اکنون در دو محور چابکی و نوآوری، از سنتی‌ها جلوتر هستند.  

وی تاکید کرد: در چنین شرایطی، تقابل و رقابت بین بازیگران مسلط هر دو بازار، موجب تضعیف آنها و تسهیل ورود بازیگران جدید می‌شود؛ بر همین اساس مدیران صنایع بانکی و مخابراتی، باید تصمیمات استراتژیک و سختی را در حوزه‌های مختلف اتخاد کنند، از جمله درباره مناسب‌ترین رویکردها برای پیاده‌سازی تحول دیجیتال و مواجهه با بازیگران جدید.

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، ادامه داد: آنها همچنین باید بدانند که با توجه به چالش‌های جدی که پیش روی هر یک از دو صنعت وجود دارد، کدام یک از دو رویکرد رقابت یا رفاقت با بکدیگر، می‌تواند به آنها در حل این چالش‌ها کمک کند.

هوشمندی، نوآوری و باز بودن؛ سه محور همکاری بانک‌ها و اپراتورها

سرائیان، گفت: صنایع بانکی و مخابراتی تشابهاتی با هم دارند؛ برای مثال در بانک‌ها شماره‌های حساب و در اپراتورها، شماره‌های موبایل منحصر به فرد وجود دارد. تبادل ارزش، شبکه نمایندگی، انتقال ارزش فرد به فرد، مقیاس مشتریان و رگولاتوری نیز، دیگر تشابهات این دو صنعت هستند.

دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور تاکید کرد: از این موارد می‌توان برای ترسیم الگوی رفاقت میان آنها استفاده و نوعی هم‌افزایی را بین دو صنعت ایجاد کرد.

وی افزود: سه رویکرد استرانژیک برای برون‌رفت صنایع بانکی و مخابراتی از شرایط موجود، وجود دارد که عبارتند از؛ هوشمندی، نوآوری و باز بودن. دو صنعت می‌توانند با محور قرار دادن این سه رویکرد، همکاری مشترکی را با یکدیگر رقم بزنند.  

سرائیان، ادامه داد: داده و مشتری، مهم‌ترین ارزش‌های صنایع بانکی و مخابراتی هستند و آنها می‌توانند با کنار هم قرار دادن هر دو دارایی، ارزش افزوده بسیاری ایجاد کنند.

سخنران سمینار «بانک‌ها، پرداختی‌ها و اپراتورها؛ رقابت یا شراکت؟»، تاکید کرد: صنایع بانکی و مخابراتی باید در سه حوزه مشتری، مدل کسب و کاری و اپراتوری، به سمت تحول دیجیتال بروند. این سه وجه می‌تواند محور تعامل دو صنعت قرار بگیرد.

وی افزود: آنها همچنین می‌توانند با سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه پلتفرم‌ها و فناوری‌های اطلاعات، ریسک و هزینه سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند.  

سرائیان، گفت: بانک‌ها و اپراتورها، دارایی‌های ملی کشور هستند و با وجود حضور شرکت‌های فناورانه اطلاعات، باید از آنها محافظت کرد به گونه‌ای که روز به روز قوی‌تر شوند؛ در این مسیر، شکل‌گیری مدلی که پاسخگوی نیازهای جدید مردم باشد، ضروری است./ سارا اسلامی