آنچه در سمینار نقشه راه بانکداری دیجیتال در اولین روز از پنجمین نمایشگاه تراکنش گذشت/بخش اول
مرکز فابا
بزرگنمایی:
ایران مراسم نیوز: سمینار «نقشه راه بانکداری دیجیتال» در پنجمین نمایشگاه تراکنش ایران شاهد شکلگیری مباحث و گفت‌وگوهای مثبت و رو به جلویی پیرامون وضعیت بانکداری دیجیتال در کشور بود. در این نشست مقام وزارت اقتصاد هوشمندسازی را یک ابر فرصت خواند. قائم مقام مدیرعامل بانک ملت به ضرورت توجه به مشتری در بانکداری دیجیتال اشاره کرد، مدیرعامل فناپ از ضرورت تغییر در قانون‌گزاری و سیاست‌گزاری گفت، بنیانگذار توسن از جای خالی اعتماد در بانکداری دیجیتال یاد کرد، مدیرفناوری اطلاعات بانک صادرات اذعان کرد که تکنولوژی زده شدیم، مرشدی، استاد دانشگاه به رشد فین‌تک‌ها در خلا چابکی بانکها اشاره کرد و در نهایت مدیرفناوری اطلاعات بانک ایران زمین از ضرورت ایجاد پایلوت بانک کوچک کاملا دیجیتال گفت.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، به نقل از فابانیوز، سمینار نقشه راه بانکداری دیجیتال با حضور «علی عبداللهی» رییس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی؛ «علیرضا لکزایی» قائم مقام مدیرعامل بانک ملت، «شهاب جوانمردی» مدیرعامل هلدینگ فناپ، «سیدجعفر صدری» مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات، دکتر فاطمی بنیانگذار گروه توسن، «فرهاد اینالوئی» معاون امور فناوری اطلاعات بانک ایران زمین، «مصطفی مرشدی» استاد دانشگاه شریف و عضو هیات مدیره آکادمی تحول دیجیتال در اولین روز از برگزاری پنجمین نمایشگاه تراکنش ایران در تاریخ 28 آبان ماه در نمایشگاه گفتگو با حضور مدیران ارشد بانکی و صنعت پرداخت برگزار شد.
پارادایم دیجتالی شدن
در ابتدای این نشست، عبداللهی به عنوان دبیر علمی این سمینار با بیان اینکه قرار است در این نشست ضرورت‌ها ، پیش‌نیازها ، چالش‌ها و راهکارهای استقرار بانکداری دیجیتال مبتنی بر یک نقشه راه گفت‌وگو و تعامل شود، گفت: پدیده‌ای که امروز تحت عنوان فناوری اطلاعات و ارتباطات نامیده می‌شود در واقع محصول ظهور فناوری در یک حوزه خاص نیست بلکه یک موضوع کاملا مولتی دیسیپلینی است و همه حوزه‌های بشری را درنوردیده است. در حال حاضر نمی‌توان حوزه‌ای اجتماعی را نام برد که کنار آن پسوند یا پیشوند الکترونیکی وجود نداشته باشد.
عبداللهی تصریح کرد:« ورود به یک پارادایم جدید نیازمند تغییر همه‌جانبه است. به دنبال این تغییر گسترده، کسب و کارهای مدرن شکل گرفتند و در طول ده سال روند رو به رشدی داشت. این صنعت رشد بسیار خوبی داشت به ترتیبی که شرکتی مثل اپل سودآوری‌اش 12 میلیارد دلار در سه ماه است اگر در چهار ضرب کنیم این رقم حدود 48 تا 60 میلیارد دلار می‌شود که این رقم به مراتب از درآمد فروش نفت که چیزی حدود 50 میلیارد دلار است، بیشتر است. البته به شرطی که بتوانیم نفت را بفروشیم. اتفاقی که افتاده این است که این پارادایم به سرعت جای خود را به پارادایم دیگر داده است.»
حاکمیت AI بر همه عرصه‌ها
رییس مرکز فنآوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی در ادامه افزود:« در حوزه کاربردی و هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاکچین و فین‌تک‌ها و اقتصاد اشتراکی می‌آید. در فضای تئوریک هم همین اتفاق رخ داده است.
وی افزود: «پلتفرم‌ها به سمت هوش مصنوعی رفته‌اند. در ماه قبل یعنی اکتبر دو اتفاق مهم در حوزه IT افتاد. برای اولین بار در تاریخ، میزان سرمایه‌گذاری‌هایی که توسط هوش مصنوعی در بورس آمریکا صورت گرفت از میزان سرمایه‌گذاری که توسط انسان صورت گرفت، پیشی گرفت. علیرغم اینکه اکتبر ماه خوبی برای رمزارزها نبود ولی برای AI ماه بسیار خوبی بود که دستمایه گزارش برای اکونومیست شد و طرح روی جلد خود را به این نکته اختصاص داد که عالیجنابان جدید را باید به رسمیت بشناسیم. در این فضا چهارهزار و سیصد میلیارد دلار معامله شده است. از این رقم هزار میلیاردش توسط محاسبات جعبه سیاه رخ داده است به عبارت دیگر ماشین خودش این کار را انجام داده است. یک زمان هدف‌گذاری سطح یک انجام شده اما زمان دیگر خودش انتخاب می‌کند. به عبارت دیگر وارد چنین فضایی می‌شویم. »
ساختار هوشمند/ اگر بانک مرکزی ده سال پیش معاونت فین‌تک داشت...
عبداللهی تاکید کرد:«هوشمندی در حال حاضر وارد فضای اکوسیستم شده است. چون اینترنت اشیا امده است به همین دلیل ضروری است که در مورد اقتصاد هوشمند صحبت کنیم. به همین دلیل فضا تغییر کرده است بسیاری تصریح دارند که این روند ادامه دیجیتالی شدن است اما برخی تصریح دارند که باید وارد سناریوی دیگر شد. اگر قرار است هدف‌گذاری صورت بگیرد باید روی هدف درست انجام شود. به قول پیتر دراکر هیچ چیز بدتر از این نیست که کاری که اساسا نباید انجام می‌شد را به بهترین نحو انجام بدهید.»
وی افزود: «ما در وزارت اقتصاد این موارد را بررسی کردیم و انتظار ما از دوستان این است که در پنل این موارد را بررسی کنند تا جهت‌گیری مناسبی صورت بگیرد. نمی‌توان فرصت را از دست داد تا ده سال دیگر این تکنولوژی‌ها با بولدوزر از روی ما رد شوند بعد تازه این سوال را مطرح کنیم که این هوشمندسازی چی بود؟ اگر در بانکهای ما ده سال پیش این روند را ایجاد کرده بودند و ما معاونت فین‌تک داشتیم داستان ما متفاوت می‌شد. اگر بانک مرکزی ده سال پیش معاونت فین‌تک داشت به نظر من دیگر این مشکل ایجاد نمی‌شد که یک فین‌تک بخواهد پلمب شود و بعد از کلی تماس خواهش کنیم که این فین‌تک پلمب نشود. »
وی به ساختار هوشمند سازی اشاره کرد و گفت:« دوستانی که در بیزینس هستند سقف را نگاه کرده و این براورد را دارند که معماری سازمانی هوشمند است. از سال 2017 ادبیات عوض شده و تجاری شده است ما در مورد مسائل ارمانی صحبت نمی‌کنیم.پارادایم هوشمند سازی 5 سال دیگر تمام خواهد شد. وقتی این همه در مورد تراکنش صحبت می‌شود باید فضای stable وجود داشته باشد. وزارت اقتصاد تاکید دارد که در شرایط کنونی با یک ابر فرصت مواجه هستیم که فرصت‌های زیادی را ایجاد می‌کند. ما از کسب و کارهایی که در این حوزه بتوانند به ما کمک کنند ،استقبال می‌کنیم.»
چالش‌های هوشمند سازی
رییس مرکز فنآوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی به چالش‌ها اشاره کرد و گفت:« البته اشراف به چالش‌ها داریم. در بازار سرمایه به سمت معاملات الگوریتی نوع دو رفتیم. با نگاه به این چالش‌ها سند اقتصاد هوشمند در حال تدوین است که اقتصاد هوشمند؛ اقتصادی است مبتنی بر دانش وفناوری روز که به تخصیص بهینه منابع و حداکثر سازی منافع و ایجاد ثروت کمک کند. مالیات هوشمند ، بورس هوشمند و ....است. در همین راستا اقای دکتر معمارنژاد معاونت محترم امور بانکی و بیمه وزارت اقتصاد سندی را تحت عنوان سند بانکداری دیجیتال در پارادایم اقتصاد هوشمند تدوین کردند. کارگروهی شکل گرفته و ما به بانکها ابلاغ و اجرای آن الزامی شده است. در مجامع آنها حاکمیت شرکتی و بانکداری دیجیتال دو عاملی است که هنگام ارزیابی مورد توجه قرار می‌گیرد. بحث ورژن دو ارزیابی تمام شده است و چند بانک حضور یافتند و چند بانک نیز با حضور وزیر مورد بررسی قرار گرفته است. اعتقاد داریم که تعامل در این مسیر باید ضمن تعامل با ذینفعان صورت بگیرد. در این فضا نباید جداسازی و مترکشیدن و جدایی بخش دولتی و خصوصی صورت بگیرد.»
وی در ادامه افزود:« مهمتر اینکه نباید بانک دولتی را از بانک خصوصی جدا کرد باید از قابلیت همه استفاده کرد. از بخش خصوصی دعوت می‌کنیم تا به ما کمک کنند. شکلگیری این پنل به این دلیل است تا فضای گفتگو شکل بگیرد.»
مشتریمداری محوریت بانکداری دیجیتال
لکزایی در پاسخ به این سوال که به نظر شما وضعیت استقرار بانکداری دیجیتال در کشور به چه صورت است؟ گفت:« یک سری بانکهای جدید الورود به صورت طبیعی در انتخاب مدل کسب و کار و درپیش گرفتن فعالیت‌های فناورانه محور و چابک بودن فرایندها تفاوت قابل ملاحظه‌ای با سایر بانکها دارند اما در مورد بانکهای دولتی و اصل 44 اینگونه نیست. در همه صنعت رویکرد تحول دیجیتال شکل گرفته است که بانکها زودتر از ابلاغ سند وزارتخانه این کار را شروع کردند. موضوعی که موجب خرسندی می‌شود این است که بانکها در تحول دیجیتال پیشتاز بودند. تیم‌های مدیریتی بانکها فضایی را فراهم کرده است که تحول بزرگ در صنعت بانکی قابل مشاهده است.»
تغییر در قانون‌گزاری
دکتر جوانمردی مدیر عامل هلدینگ فناپ در پاسخ به این سوال که نقش ذینفعان در شکلگیری بانکداری دیجیتال را چطور می‌دانید؟ گفت:« از وضعیت موجود باید به سمت وضعیتی حرکت کنیم که در آن وضعیت مشتریمداری، کاهش هزینه‌ها و دسترسی‌ها و ارزش افزوده اتفاق بیفتد.تحول دیجیتال قرار است که منجر به یک تغییر بنیادین شود نه اینکه تنها روبنای سرویس خدمات را جابجا کنیم باید این نکته را بپذیریم که این صرفا تغییر چینش بازیگران نیست بلکه قرار است که کل فضای کسب و کاری متحول شود در این شرایط باید تخمین مناسبی از این تغییرات داشته باشیم و مناسب این تخمین در زمینه قانونگذاری و تعیین حقوق ذینفعان و نوع شکلگیری تاثیرات و میزان اثرگذاری ذینفعان صحبت کنیم. شما این نکته را مدنظر قرار دهید که بازیگران اصلی بانکها شناخته شدند و بانکها یک نوع خدمات را ارائه می‌کنند و نهادهای بالادستی قوانینی را در این حوزه تدوین کردند. در لبه ارتباط با مشتری امکان دارد که بازیگرهای غیربانکی اعم از شرکت‌های فین‌تک و اپراتور موبایل و ... ایفای نقش کنند که اینها تحت نظارت قانونگزار پولی و بانکی نیستند.»
وی در ادامه افزود:« آیا ما با نه گفتن و متوقف شدن می‌توانیم جلوی این روند را بگیریم یا اینکه باید تمهیداتی بیاندیشیم و با کمک بازیگران تمهیداتی را مدنظر قرار دهیم تا به این ترتیب playerها بتوانند خلق ارزش کرده و سامانه آنها قابلیت نظارت داشته باشد. اگر این کار را نکنیم یک مبارزه شکل می‌گیرد از یک سو فشار تکنولوژی موجب می‌شود تا یک سری انتظارات شکل بگیرد.» وی در پاسخ به این سوال که آیا ورود به عرصه جدید نیازمند تغییر و تحول در قانونگذاری است؟ گفت:« قطعا اینطور است.»
اعتمادی که شکل نگرفت
دکتر فاطمی بنیانگذار گروه توسن در پاسخ به این سوال که گروه شما پیشتاز نوآوری و آداپته کردن در این حوزه هستید در این مسیر با چه چالش‌هایی روبرو شدید؟ گفت:« در یک اقتصاد سنتی در یک فضای کوچک اعتماد حرف اول را می‌زند. سرویس گیرنده و سرویس دهنده یک اعتمادی بینشان شکل گرفته بود و این جریان کاری مسیر خودش را طی می‌کرد به کمک فناوری این کسب و کار local به کسب و کار گلوبال تبدیل شد. زیر ساخت فناوری این رویکرد را به جامعه تفهیم کرد که قرار نیست که سرویس دهنده در کوچه کناری باشد بلکه می‌تواند در جایی دورتر استقرار پیدا کند. اشکال زمانی به وجود آمد که به دنبال کسب و کار جدید یک اعتماد شکل نگرفت و اعتماد را به دنبال خود در این فضای جدید به وجود نیاورد. خیلی از فضاهای موجود فاقد اعتماد است. شما این نکته را مدنظر قرار دهید که آیا نظام بانکی ما بدون وثیقه گرفتن امکان انجام امور را دارد؟فناوری کسب و کار اعتماد زایی را جا انداخته است. به نظر من در فضای بانکداری دیجیتال باید به فضای اعتماد بازگشت. اعتماد باید در پلتفرم باید ایجاد شود.»
فاطمی تصریح کرد:« فناوری باید زمینه‌ساز ایجاد این اعتماد بشود تا سرویس گیرنده و سرویس دهنده خدمات خود را با توجه به اعتماد موجود ارائه کند. در چنین شرایطی با توجه به شناختی که ایجاد می‌شود خدمات به صورت بسیار مناسب در اختیار خدمات گیرنده قرار می‌گیرد در چنین فضایی بانک به مشتری خود خدماتی را می‌دهد. بحثما این است که در فضای موجود که بحث کاهش شعبه مطرح می‌شود آبا بحث اعتماد موجود را از بین می‌برد به هر حال در شرایط موجود یک حداقل اعتمادی بین رییس شعبه و مشتری وجود دارد را از بین می‌برد. آیا امکان دارد که با کاهش هزینه و حذف شعبه اعتماد از دست رفته به صورت دیگری جبران بشود. با کاهش شعبه چه جایگزینی برای افزایش اعتماد به مشتری و شناخت وی ایجاد شده است؟در حال هیچ چیزی وجود ندارد به همین دلیل خلا آن به شدت حس می‌شود باید این خلا جبران شود و در فرایند تصمیم‌سازی وضعیت اعتماد به مشتری دیده شود.»
امان از تکنولوژی‌زدگی
مهندس سیدجعفر صدری مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات در پاسخ به این سوال که چالش‌ها چیست، گفت:« به نظر من باید بانکهای بزرگ از بانکهای کوچک متمایز شوند. در مورد نحوه استقرار بانکهای کوچک ما باید یک تغییر نگرش داشته باشیم. در بانکهای بزرگ بحث فرهنگ‌سازی بسیار متفاوت است. چه در لایه مدیریتی و چه در لایه مشتریان و کارمندان. این موارد باید مدنظر قرار بگیرد. من لازم می‌دانم که به کلمه تکنولوپزی زده توجه کنیم. در سال 76 که این بحث‌ها مطرح شد و موضوع بومی‌سازی مورد توجه قرار گرفت. در بانکهای بزرگ نباید دچار این معضل بشویم. نباید این تصور را داشت که تکنولوژی موجود را باید به صورت گسترده مورد استفاده قرار دهد.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا ما تکنولوژی زده شده‌ایم یا خیر؟ گفت:« ما در حال حاضر 7 میلیون پایانه فروش فعال داریم و حدود ده میلیون سخت‌افزار داریم. کجای دنیا را سراغ دارید که با این تعداد جمعیت این همه پایانه فروش وجود داشته باشد. همین نشان می‌دهد که ما تکنولوژی زده شده‌ایم. »
انتقاد از وضعیت کارمزدها
صدری در این پنل وضعیت کارمزدهای بانکی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «تا زمانی که بحث کارمزد، نوع تسهیم بین بازیگران این عرصه حل نشود، تکنولوژی‌زدگی موجب می‌شود که مجددا مطابق روال سابق هزینه‌های این بخش از جیب بانکها پرداخت شود. وضعیت فعلی بانکها نمایان‌گر این واقعیت است که بانکها دیگر این هزینه‌ها را نمی‌توانند برعهده بگیرند با ورود تکنولوژی‌های جدید این هزینه‌ها بالاتر می‌رود و کار برای تحول دیجیتال مشکل‌تر شده و عدم تعادل موجب کندی در اجرای تحول دیجیتال خواهد شد.»
وی در ادامه افزود:« در بحث تحول دیجیتال، مدل کسب و کار باید از درآمدهای مشاع به سوی سهم جدید از درآمدهای غیرمشاع و کارمزدی تغییر کند که این امر در حال حاضر در بانکها، دارای مدل معکوس است. میزان تاثیرگذاری تحول بانکداری دیجیتال بر هزینه‌های بانکها بسته به میزان بزرگی و کوچکی بانکها متفاوت است و با مدل‌های کسب درآمدی فعلی به نظر می‌رسد در بانکهای بزرگ این امر موجب بالا رفتن هزینه‌های سازمان می‌شود. در بحث استقرار بانکداری دیجیتال در بانکهای بزرگ در مقایسه با بانکهای کوچک، باید با تغییر نگرش فرآیند و منابع انسانی در همه رده‌های سازمان و حتی مشتریان همراه شود و در همین راستا نهادینه شدن فرهنگ‌سازی نیز با توجه به تعداد شعب زیاد بانکهای بزرگ متفاوت بوده و به زمان و آموزش بیشتری نیاز است.»
غربت فین‌تک‌ها
مصطفی مرشدی استاد دانشگاه شریف و عضو هیات مدیره آکادمی تحول دیجیتال در پاسخ به سوال عبدالهی که مرکز فین‌تک دانشگاه شریف افتتاح شده است و فین‌تک‌ها چه نقشی می‌توانند داشته باشند آیا امکان دارد که فین‌تک‌ها بتوانند مدل بیزینس مدل بانکها را به هم بزنند، از سوی دیگر این انتقاد هم وارد شده است که بانکها انحصار ایجاد کردند، گفت:«دو تا صنعت در دنیا وجود دارد که در معرض اختلال هستند یکی صنعت تلکام و دیگری صنعت بانکداری که اینها بدنه اجرایی سنگین و عمر طولانی دارند. بانکها و تلکام هرگز نتوانستند به بحث مشتری به دلیل بدنه سنگین بپردازند. این دو صنعت به ساختاری نیاز دارند که تا کنون روی آن کار نکردند. همانطور که این دو واحد توسعه کدنویسی ندارد در حالیکه مدیریت محصولات ایجاب می‌کند که به این حوزه توجه شود. ریسک دو این صنعت این است که امکان دارد که بعد از مدتی به شرکت زیرساخت تبدیل شوند. تلکام و بانک زیرساخت را تامین کرده و به شرکت‌ها می‌دهند که به اندازه کافی چابک بوده و روی تجربه مشتری تسلط کافی دارند. البته اسم این شرکت فین‌تک گذاشته شده که این شرکت در فضای خلا چابکی بانکها رشد کردند. بانکها یا باید خودشان بجنبند یا اینکه با مدل اینها سرمایه‌گذاری کنند و یا با مدل نواوری باز آنها را در دست بگیرند. فین‌تک‌ها در حال حاضر خیلی تنها دیده می‌شوند و چندان مورد حمایت واقع نمی‌شوند. فضا برای آنها چندان امن نیست که بخواهند فعالیت خود را ادامه دهند.»
ایجاد پایلوت بانک کوچک کاملا دیجیتال
فرهاد اینالوئی معاون امور فناوری اطلاعات بانک ایران زمین در مورد چالش‌های بانکداری دیجیتال گفت:« بزرگترین چالش ما این است که پنج روز است که اینترنت قطع است بانکداری دیجیتال در شرایطی که اینترنت وجود ندارد چه معنی دارد؟ آقای دکتر لکزایی به مشتری اشاره کردند که در محوریت بانکداری دیجیتال است. حال این موضوع مطرح می‌شود که چطور مشتری باید در محوریت قرار بگیرد باید به این سوال پاسخ داد. دکتر جوانمردی تاکید کردند که رگولاتور مشکل ایجاد می‌کند به همین دلیل این دغدغه مطرح می‌شود که رگولاتور کجا باید ورود کند. دکتر فاطمی به فرایند به خوبی اشاره کردند و خوشبختانه در سیستم بانکی حضور داشتند سوال من این است که کدام فرایند را توانستید به سمت دیجیتالی شدن تغییر بدهید واقعیت این است که حتی یک دانه هم اتفاق نیفتاده است زیرا بدنه بانک اجازه نمی‌دهد. مهندس صدری به فرهنگ سازمانی اشاره کرده و تصریح کردند که باید فرهنگ را تغییر داد سوال مهم این است که این کار چطور انجام می‌شود؟ همه می‌دانند که فرهنگ باید تغییر کند آیا منظور پرسنل بانک است یا مشتری در اولویت تغییر است؟ این موضوع خیلی اهمیت دارد شما فرض بگیرد که مهندس صدری و دکتر لکزایی بگویند که قرار است که شعب ما کاهش پیدا کند. بالاخره منظور از دیجیتالی شدن این است اگر شعب کاهش پیدا کند. شما شاهد افزایش مقاومت هستید. چطور می‌توان این مقاومت را کاهش داد. دکتر مرشدی تاکید کردند که فضا برای کار فین‌تک‌ها فراهم نیست فین‌تک‌ها از بیرون دیده نمی‌شوند. جالب است که بدانید بانک مرکزی نامه زده است که این بانک باید واسطه تعامل بشود. »
وی به مدل موفق بانک ایران زمین اشاره کرد و گفت:«نظر من این است که در داخل یک بانک ایرانی موضوع تحول دیجیتال شکل نمی‌گیرد. ایا معنی آن این است که ما دیجیتالی نمی‌شویم. ما اگر بخواهیم این تجربه را داشته باشیم باید یک بانک کوچک دیجیتالی داشته باشیم.یک بانک باید بسازیم که فرایندش کاملا دیجیتال باشد و بعد بانک بزرگ را در بانک کوچک ادغام کنیم. در نهایت، این بانک کوچک دیجیتال را بزرگ کنیم. وگرنه بقیه روشها جواب نمی‌دهد ای کاش مجوز یک بانک دیجیتال داده بودیم. مسیر پیش‌رو مسیر ایجاد هزینه است به همین دلیل بانک دیجیتالی شکل نمی‌گیرد. افرادی که این اعتقاد را دارند که بانک دیجیتال هزینه‌زا است در حال رفتن به سمت یک مسیر اشتباه هستند. بانکداری دیجیتال باید 30 از هزینه‌ها را کاهش بدهد وگرنه ما شکست خوردیم. باور من این است که سند را بررسی کرده و بازیگران را دعوت کنیم و به تعامل برسیم. متاسفانه بانک خصوصی دعوت نشده بودند و باید از افرادی در این نشست دعوت شود که تفکر دیجیتال داشته باشند. »
اینالوئی تصریح کرد:«شما لازم است که به این سوال پاسخ دهید که سند بانکداری دیجیتال تا چه اندازه بر مشتری تاکید کرده است و باید حضور کسب و کارها خیلی پر رنگ باشد. در بحث دیجیتالی شدن کنونی با صرف هزینه زیاد به جایی نمی‌رسیم و مدل اجرایی ما بسیار کارامد و بهتر بوده و کم هزینه‌تر است.»/ باران ستوده
نمایشگاه , همایش و سمینار , کنفرانس و کنگره و سمپوزیوم , وبینار و رویدادهای آنلاین , رویدادهای استارتاپی و تجاری , جشنواره و مسابقات , کارگاه آموزشی , مجامع , گردهمایی و بزرگداشت , رویدادهای جهان , رویدادهای استان ها , سازمان توسعه تجارت ایران , شرکت نمایشگاه‌های بین المللی , ایران مراسم نیوز؛ رسانه مرجع صنعت همایش و نمایشگاهی , یسنا همایش؛ طراح و برگزارکننده همایش و نمایشگاه , کلینیک کاربرند؛کارآفرینی , خلاقیت , آموزش و برندینگ