ایران مراسم نیوز: درست پنجم شهریور ماه سال 94 بود که نمایشگاه بین المللی استان اصفهان با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، استاندار و شهردار وقت اصفهان در محل روشن دشت از توابع شرق اصفهان کلنگ زنی و در آذر ماه سالجاری به بهره برداری رسید.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز،تا پیش از این نمایشگاه بین المللی اصفهان در محل پل تاریخی شهرستان برگزار می شد، جایی که به زعم خیلی از مسئولان و مردم شاید جای مناسب برای برگزاری نمایشگاه نبود.

سابقه پیدایش نمایشگاه پل شهرستان بر می گردد به سال 1371، یعنی زمانی که یک سیرک ایتالیایی برای نمایش آنجا چادر زد و با این اقدام نطفه پیدایش و توسعه فضایی نمایشگاه را در ذهن مدیران وقت ایجاد کرد.

در واقع  چادرِ بجای مانده از سیرک، نقطه عطف انجام سایر اقدامات کالبدی قرار گرفت و در سالهای بعد سوله‌های نمایشگاهی بدون برنامه از پیش اندیشیده شده در پی هم احداث شدند تا از این طریق نیاز شهر و صنــــایع به داشتن نمایشگاهی بزرگ بر طرف شود.

کاربری فراشهری و بزرگ؛ مقیاس جدید نقش کارکردی، هویتی و تاریخی پل شهرستان را به کلی به هم ریخت و آن را تبدیل به مهجورترین پل اصفهان نمود به طوری که برغم وجود ارزشهای قابل توجه معماری و تاریخی، جایگاه این پل به عنوان یک عنصر هویت بخش شهری در حد یک گذر دسترسی به ورودی مهمان ناخوانده یعنی محوطه نمایشگاه تقلیل یافت.

از سویی در طی این سالها، محله های اطراف این محوطه نمایشگاه که در گذشته به محله خارج شهر و محروم و به روستا بی شباهت نبود، در تغییر و تحولات شهری با تاثیر از موقعیت اقتصادی و اجتماعی این محل نمایشگاهی چهره ای تازه یافت و به یکی از مناطق خوب شهری تبدیل شد.

رونق فعالیت نمایشگاهی، استقبال شهروندان اصفهانی و توسعه نمایشگاه های پرمخاطب و در پی آن محوطه سازی پارکینگ و ساماندهی اطراف آن موجب شد یک سری از مشاغل در مجاورت و یپرامون این نمایشگاه شکل بگیرد.

حال با ساخت نمایشگاه دائمی بین المللی اصفهان و برگزاری مهمترین نمایشگاه های داخلی و خارجی، محل قبلی نمایشگاه  نامشخص و بی استفاده استفاده مانده است، ظرفیتی که بدون شک از لحاظ جایگاه و موقعیت اهمیت بسیار زیادی در آن جغرافیای محلی دارد.تصمیمی برای کاربری نمایشگاه پل شهرستان گرفته نشد

در حالی پروژه انتقال نمایشگاه بین المللی اصفهان از ماه گذشته به طور رسمی بهره برداری شده است که مسئولان امر هیچ تصمیم قطعی و درستی در طی این چندین سال گذشته در خصوص استفاده از کاربری این محل نگرفته اند.

مدت پیش علی یار محمدیان مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی اصفهان در خصوص کاربری نمایشگاه سابق در پاسخ به خبرنگار ایرنا گفت: برای کاربری این نمایشگاه هنوز تصمیم گیری نهایی گرفته نشده زیرا شرکت نمایشگاه 2 سهامدار شهرداری با 67 درصد و اتاق بازرگانی33 درصد سهام دارد که باید در مورد کاربری آن تصمیم گیری کنند که هنوز در این زمینه نظری اعلام نشده است.

باید تبدیل به فضای شهری شود

در این پیوند، حجت الله غلامی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان در گفت و گو با ایرنا در خصوص تصمیم گیری راجع به  محل سابق نمایشگاه اصفهان گفت: ما اعتقاد داریم این محل باید حداقل کارگزاری ممکن را داشته و تبدیل به فضای شهری شود.

وی افزود: با توجه به انتقال نمایشگاه به محل جدید، انتظار داریم این محل همانند پروژه هایی که قبل شهربازی بود و بعد تبدیل به فضای شهری شد، چنین کاربری داشته باشد اما اگر پیشنهاداتی در خصوص کاربری آن وجود داشته باشد در جلسات مطرح و تصمیم گیری می کنیم.

بهترین تصمیم برای کاربری نمایشگاه پل شهرستان

همچین علیرضا نصر رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در حاشیه افتتاح نمایشگاه بین المللی اصفهان گفت؛ که هنوز تصمیمی برای کاربری نمایشگاه بین المللی پل شهرستان اتخاذ نشد و گزینه‌هایی اعم از کاربری کارآفرینی، موزه فرش، توسعه فضای سبز برای این مکان مطرح شد که با توجه به همجواری با تپه اشرف این اطمینان خاطر را به شهروندان می‌دهیم که بهترین تصمیم برای کاربری نمایشگاه فعلی توسط مدیریت شهری اتخاذ شود.

حال با این اوصاف مسئولان، باید دقیق تر و کارشناسی تر به احیا و بازآفرینی محل نمایشگاه سابق اصفهان نگاه کنند، ناگفته نماند که  مجاورت با موقعیت تاریخی تپه اشرف در محوطه این مکان می تواند هم به عنوان تهدید و هم به عنوان یک فرصت محسوب می شود که به طور قطع باید لحاظ شود و برای رسیدن به این نقطه باید دید در پیشینه تاریخی این پل و محوطه اطراف چه کاربری داشته است؟



بازآفرینی محوطه نمایشگاه، ارتباط  تنگاتنگی با ِ پل شهرستان دارد

پل شهرستان یکی از قدیمی ترین پل های ایران و کهن‌ترین پل اصفهان است، این پل براساس منابع موجود بر روی پایه‌های پلی از دوره ساسانیان ساخته شد در زمانی که شهری به نام اصفهان وجود نداشته این پل تنها راه دسترسی به هسته اولیه اصفهان یعنی شهرک ساسانی جی در محدوده شرقی اصفهان امروز بوده است.

این پل در پیوند با محوطه های باستانی اطراف و تپه اشرف تعریف می‌شده و عکس های تاریخی نشان دهنده جایگاه این پل در ساختار فضایی شهرک جی و برج و باروی اطراف آن بوده است.

نکته اینجاست که حال که مسئولان شهری به نتیجه ای قطعی برای استفاده و تغییرکاربری محل پل تاریخی شهرستان و نمایشگاه سابق بین المللی اصفهان نگرفته اند چه استفاده و کاربری می توان از این نمایشگاه از دیدگاه تخصصی داشت.

با مرور این پیشنیه و جایگاه هویتی پل و محوطه نمایشگاهی شکل گرفته در اطراف آن، حال می توانیم در خصوص بازآفرینی کالبدی و فعالیتی محوطه نمایشگاهی کارشناسی تر بررسی کنیم اما پاسخ برخی از سووالات در این ارتباط لازم است.

از این پل تاریخی چه انتظاری داریم؟ انتظار داریم پس از عبور از آن به چه چیزی برسیم؟ این پل متعلق به گذشته بوده یا حال؟ سهم آیندگان از این فضای هویتی و تاریخی چیست؟ آیا می شود با انجام کارهای مربوط هویت تاریخی این منطقه را حفظ کرد؟

 انتظار ما از پل شهرستان رجوع به ارزشهای هویتی و کارکردی آن است

علی هنردان، رئیس اداره طرح های توسعه شهری و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان به عنوان یک کارشناس توسعه شهری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به طور تخصصی به دلایل جابجایی محل نمایشگاه‌های اصفهان و استفاده های مفید از این مکان پرداخته است.

وی معتقد است این محل را از 2 منظر اکولوژی و اقتصاد شهری می توان مورد بررسی قرار داد که اصطلاح اکولوژی شهری زاییده تفکر مکتب شیکاگو در جغرافیاست و بر اساس نظریات این مکتب با افزایش جمعیت شهری، حرکت به سمت حواشی شهر سرعت گرفته و شهر از نظر قشربندی اجتماعی و فعالیتی دچار هجوم، توالی و جایگزینی می‌شود و بر اساس این نظریه با رشد شهر، مناطق درونی دچار ازدحام، شلوغی، ترافیک، اغتشاش و ناهمگونی شده و فعالیت ها برای دسترسی به زمین بیشتر و فضای مطلوبتر به رقابت با یکدیگر پرداخته و قشرهای اجتماعی و فعالیتهای سطح بالاتر به مناطق دورتر از مرکز گرایش می‌یابند.

این مدرس دانشگاه هنر یکی از دلایل جابجایی محل نمایشگاه های اصفهان از پل تاریخی شهرستان به محل فعلی را نیز ناشی از ضرورت دسترسی بیشتر به فضا و شلوغی ناشی از گسترش شهری اصفهان به سمت شرق زاینده رود برشمرد و گفت: آنتروپی(آشفتگی) ایجاد شده ناشی از شلوغی، تراکم ترافیک و فرصت کمتر برای توسعه فعالیت‌های سابق و دسترسی به زمین ارزان‌تر  بوده است که این موضوع را می‌توان به وضوح در شرایط محیطی اطراف پل شهرستان بخصوص خیابان سلمان فارسی مشاهده کرد.

هنردان تصریح کرد: با تحولات فضایی ناشی از تغییر در سازمان فضایی و شهری دشت اصفهان و تغییر در قشربندی اجتماعیِ شهر، پل شهرستان در حاشیه قرار گرفته و نقش آن در ساختار فضایی شهر اصفهان کم رنگ شد اما بزرگترین ضربه به هویت تاریخی و فضایی این پل زمانی روی داد که نقش آن از یک پل تاریخی و کارکردی به نقش یک دسترسی تقلیل یافت آن هم دسترسی به یک کاربری غیر شهری و از این بابت پل شهرستان به مهجورترین پل اصفهان بدل شد.

وی ادامه داد: مرور این داستان از این بابت دارای اهمیت است که بازآفرینی محوطه اطراف پل بخصوص محوطه نمایشگاه، ارتباط سیستمی و تنگاتنگی با خودِ پل شهرستان داشته و نمی توان پل را به عنوان یک فضای شهری، مهم و سرزنده در تاریخ شهر اصفهان جدای از محیط اطرافش تصور کرد.

بازآفرینی باید با خلق فضای شهری جدید همراه باشد

هنردان تصریح کرد: ما در زمان فعالیت نمایشگاه در محل پل شهرستان شاهد تراکم ترافیک، ناکافی بودن محل پارک و غیر استاندارد بودن فضاهای نمایشگاهی و عدم امکان توسعه و موانع میراثی برای توسعه فضای نمایشگاه بودیم که از منظر اقتصاد شهری جابجایی محل نمایشگاه را می‌توان بر اساس اصل دوری از مرکز و کاهش قیمت زمین و وجود صرفه های ناشی از حرکت به سمت حاشیه و حومه های شهری تشریح کرد.

وی در پاسخ به پیشنهاد بازآفرینی و استفاده از محل سابق نمایشگاه های اصفهان واقع در پل شهرستان چیست، گفت: معتقدم بازآفرینی شهری فرآیندی است که به خلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی های اصلی فضایی کالبدی و فعالیتی منجر می گردد لذا در این اقدام، فضای شهری جدیدی حادث می شود که ضمن شباهت های اساسی با فضای شهری قدیم، تفاوت های ماهوی و معنایی را با فضای قدیم به نمایش می گذارند.

هنردان ادامه داد: از این روی بازآفرینی محل سابق نمایشگاه های اصفهان در مجاور پل شهرستان نیازمند شناخت بستر، درک زمینه تاریخی و بررسی وجوه کارکردی، هویتی و خاطره جمعی آن فضاست که برای پاسخ مناسب به این سئوال باید سوابق تاریخی، هویتی و کارکردی پل شهرستان و پیدایش نمایشگاه اصفهان در محوطه جنوبی آن را مرور کرد.

وی با اشاره به اینکه پل‌ها به همراه فضاهای اطرافشان در سابق یک فضای سرزنده شهری محسوب می شدند، گفت: این مکان محلی برای رویدادهای اجتماعی همچون مراسم قالیشویی، شست و شوی پارچه های قلمکار، گردش، پرسه زدن، موسیقی، نمایش بودند؛ بنابراین انتظار ما از پل شهرستان رجوع به ارزشهای هویتی و کارکردی آن است.

رئیس اداره طرح های توسعه شهری و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان تصریح کرد: انتظار داریم ارتباط 2 طرف پل مانند گذشته آن برقرار شود و پل، ما را به محیط بلافصلش هدایت کند، محیطی که در ارتباط کارکردی با پل قرار داشته و نقطه مکث و در عین حال سرزنده شهری باشد.

به برنامه بلند مدت و اصولی نیاز دارد

وی ادامه داد: نگاه ما به این پل باید در امتداد روایت تاریخی آن بوده و دیدگاهی فرانسلی به آن داشته باشیم  لذا چنانچه در پاسخ به سئوالات فوق اتفاق نظر داشته باشیم می‌توانیم در مورد بازآفرینی آن هم به تفاهم برسیم.

این کارشناس توسعه شهری گفت: اگر به تعریف بازآفرینی شهری برگردیم متوجه می شویم محوطه فعلی نمایشگاه ها در شأن ارزشهای تاریخی، فرهنگی و فضای شهری مورد انتظار از پل شهرستان نبوده و با توجه به مستحدثات(بناهای ساخته شده) ناهمگون و ایجاد شده در آن از پاسخ دهندگی کافی برای تبدیل به یک فضای فعال و سرزنده شهری برخوردار نیست.

وی افزود: به همین خاطر نسخه اصلی در بازآفرینی آن، برگشت به ارزشهای فضایی و تاریخی است که با حذف این مستحدثات محقق می‌گردد البته این نباید با یک اقدام عجولانه صورت گیرد، بازآفرینی این مجموعه نیاز به یک برنامه بلند مدت و اصولی دارد.

هنردان در نهایت تدوین یک برنامه راهبردی بازآفرینی بر اساس دیدگاه های مرمت شهری و اصالت بخشی به محیط اطرف پل شهرستان با رویکرد ایجاد فضای شهری، شناخت نقاط مهم و لنگرگاهی برای تعیین اولویت‌های مداخله،رعایت حریم و بستر رودخانه زاینده رود ،حذف تدریجی مستحدثات و اجرای طرح ساماندهی یکپارچه به گونه‌ای که پل شهرستان، محله شهرستان، تپه اشرف (قلعه تاریخی مهرین) و سد آبشار به عنوان یک مجموعه یکپارچه و در ارتباط عملکردی و مفهومی باهم دیده شوند را از جمله مهمترین اصول راهبری بازآفرینی نمایشگاه قبلی پل شهرستان عنوان کرد.

به گزارش ایرنا، آنچه به نظر می رسد این است که چشم انداز قابل ترسیم برای این گوشه مهم و تاریخی از شهر باید متضمن شکل‌گیری یک فضای شهری و درخور تاریخ و فرهنگ شهر اصفهان بوده و بتواند به عنوان یکی از نقاط عطف شهری، همپای سی سه پل و چهارباغ عباسی در ساختار کالبدی، فرهنگی و اقتصادی  شهر اصفهان ایفای نقش نماید.