ایران مراسم نیوز: درست است که کرونا، تمام فعالیت‌ها و فرآیندهای چاپ و نشر را با مشکلات اساسی مواجه کرد و نویسندگان و ناشران را به شدت آزار داد، اما برگزاری موفق نمایشگاه مجازی کتاب سوره مهر نشان داد که نباید یک جا نشست و خاک ماتم بر سر ریخت.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، نمایشگاه کتاب مجازی انتشارات سوره مهر با عنوان «انتهای راهرو 27» به نشانی 27.sooremehr.ir از تاریخ 25 خرداد تا 25 تیر به مدت یک ماه راه‌اندازی شد. در این نمایشگاه 2000 عنوان کتاب در قالب نسخه مکتوب، الکترونیک و صوتی به مخاطبان عرضه میشود.
بر اساس این گزارش، در ابتدای مسیر، تاریخ برپایی این غرفه مجازی تا 8 تیر اعلام شد، اما استقبال و غیبت نمایشگاه کتاب، مسئولان این انتشارات را بر آن داشت تا همچنان غرفه را فعال نگه دارند.
* استقبال شهرستانی‌ها از «انتهای راهرو 27»
تا به امروز (زمان تحریر این گزارش) استقبال خوبی همچنان از سوی علاقه‌مندان به کتاب از غرفه مجازی شده است، آمار نشان می‌دهد مخاطبانی که هرساله از غرفه سوره مهر در نمایشگاه کتاب تهران خرید می‌کردند بیش از 90 درصد از تهران و حومه آن بودند و فقط حدود 10 درصد از سایر نقاط کشور این فرصت را داشتند که کتاب‌های خود را در نمایشگاه تهیه کنند. ولی در این نمایشگاه مجازی نزدیک به 50 درصد مخاطبان از شهرهای غیر از تهران بوده‌اند.
در غیبت نمایشگاه کتاب استقبال خوب شهرستانی‌ها و مخاطبان از سایر استان‌ها نشان می‌دهد سایر ناشران هم می‌توانند چنین فضایی را مهیا کنند تا علاقه‌مندان به کتاب در سایر استان‌ها نیز از آثار به خصوص تازه‌های نشر آنها بهره‌مند شوند.
* التیامی بر درد کرونا/ بدنه نشر و نگاه متفاوت به فضای مجازی
اما نکته قابل تامل اینجاست که هنوز همه مخاطبان نمایشگاه کتاب از فضای مجازی برای تهیه کتاب استفاده نمی‌کنند، برخی یا به فضای مجازی اعتماد ندارند و یا حتی امکانات استفاده از آن را ندارند در حالی که وجود چنین فضایی برای مخاطبان ثمربخش است.
این گزارش اضافه می‌کند، در شرایطی که بسیاری ناشران در ایام کرونا آسیب دیده‌اند و یا حتی برخی از سکون در فعالیت‌ها گلایه می‌کنند، شاید تدبیر برپای نمایشگاه کتاب مجازی بتواند تا حدودی از رخوت بازار و آسیب‌پذیری ناشران کم کند، اما برخی این نمایشگاه را دارای بار و هزینه بسیار می‌دانند. آیا واقعا اینگونه است؟
* هزینه ـ فایده یک نمایشگاه کتاب در فضای مجازی
موضوع هزینه‌ها را با «امین نادری مدیر الکترونیک انتشارات سوره مهر» مطرح کردیم. او درباره هزینه برپایی نمایشگاه مجازی سوره مهر می‌گوید: هزینه برپایی غرفه مجازی بالاست. از سوی دیگر هزینه پشتیبانی هم زیاد است، اما باید توجه داشت که بخش مهمی از فعالیت سوره مهر تا پیش از کرونا در فضای مجازی وجود داشت و امکانات زیرساختی مهیا بود. ما سرویس‌های نرم‌افزاری را داشتیم و تنها برپایی «تور مجازی» به فعالیت‌ها افزوده شد. بنابراین هزینه‌ها برای ما کاهشی بود.
نادری در پاسخ به این سوال که آیا تیم بازرگانی و فروش سوره مهر پیش‌بینی این استقبال از نمایشگاهی در فضای مجازی را داشت، گفت: هرچند پیش بینی‌هایی شده بود، اما استقبال چند برابر تصور بود. در زمینه تبلیغات محدودیت داشتیم؛ چرا که برد تبلیغاتی یک ناشر محدود است، اما تمام تلاشمان را کردیم؛ ضمن اینکه نگاهی به هزینه‌ها داشتیم و با توجه به اینکه طراحی و توسعه هزینه چندانی برای ما نداشت، با توجه به همکارانی که طی این سال‌ها امور را در این بخش پیگیر بودند، کار را پیش بردیم و توانستیم سایت را فعال کنیم.
* متوسط تعداد کتاب در هر سفارش نسبت به نمایشگاه فیزیکی کتاب رشد داشته است
سخنان این مدیر بخش الکترونیک نشان می‌دهد اگر ناشران طی سال‌های گذشته زیرساخت‌هایشان را آماده کرده بودند در شرایط اورژانسی کنونی و حتی ایام نوروز می‌توانستند کمی از ضرر خود را جبران کنند.
سوی دیگر این ماجرا اما مخاطبان هستند. اگر از این منظر هم نگاهی داشته باشیم، آمار گویای آن است که مخاطبان هم از برگزاری این نمایشگاه رضایت دارند. بر اساس آمار «متوسط تعداد کتاب در هر سفارش نسبت به نمایشگاه فیزیکی کتاب» رشد داشته است. در نمایشگاه کتاب فیزیکی یک و نیم کتاب در هر سفارش ارائه می‌شد، اما در نمایشگاه فیزیکی این رقم به 4 کتاب رسیده است.
* بانوان در صدر مراجعه به نمایشگاه مجازی کتاب
بازهم بر مبنای آمار، بیش‌ترین اقبال از سوی بانوان صورت گرفته است. 65 درصد مراجعه‌کنندگان به این نمایشگاه مجازی را زنان و 35 درصد را مردان تشکیل می‌دهند.
هرچند نمی‌توان قیاسی میان نمایشگاه کتاب فیزیکی و مجازی داشت؛ چرا که ناشران معتقدند بخشی از خریدها توسط بن در نمایشگاه کتاب تهران صورت می‌گیرد و در نمایشگاه مجازی این امکان نیست، از این رو به نظر می‌رسد گوناگونی نیز در این دو نمایشگاه به شکل دیگری باید برآورد شود، اما هزینه فایده این نمایشگاه برای سوره مهر چقدر بوده است؟
* با هزینه‌ای نه چندان زیاد میشود مجازی شد
نادری در بخش دیگر با اشاره به اینکه انتشارات سوره مهر پایلوت برپایی نمایشگاه را داشت، چرا که در فضای مجازی فعالیت داشته و تنها «تور مجازی» را به فعالیت‌های خود افزود، گفت: با توجه به اینکه ناشران در شرایط ویژه و عجیبی قرار دارند، هزینه نه چندان زیاد ناشر برای عقب نماندن از فضای نشر و جبران جای خالی نمایشگاه به نظر بسیار منطقی است و قطعا هزینه‌ای معادل هزینه برپایی غرفه فیزیکی در نمایشگاه کتاب تهران را دارد. (این در حالی است که ارسال رایگان و تخفیف 25 درصدی برای مخاطبان در نشر گرفته شده است.)
با توجه به اینکه می‌توان نمایشگاه مجازی سوره مهر با نام «انتهای راهرو 27» را نمونه موفق یک نمایشگاه در غیاب نمایشگاه کتاب تهران دانست، از این رو بهتر است سایر ناشران نیز این حرکت نه چندان هزینه‌بر را تجربه کنند تا کمی از زیان خود را به واسطه کرونا جبران کنند.
* 3 هزار بازدید کننده در روز/ سفارش‌هایی که رایگان ارسال میشود
البته قره‌داغی مدیر انتشارات سوره مهر هم عنوان کرده است: با توجه به این که امسال هزینه برپایی نمایشگاه به صورت فیزیکی وجود نداشت، تخفیف ویژه 25 درصدی را لحاظ کردیم که بالاترین میزان تخفیف در تاریخ نشر سوره مهر بوده است. همچنین ارسال رایگان کتاب برای مخاطبان تهران و سایر استان‌ها نیز اتفاق مثبت دیگری است که آن را نیز در نظر گرفته‌ایم.
ایجاد باشگاه مخاطبان از دیگر امکانات غرفه مجازی سوره مهر است. بنابراین مخاطبان می‌توانند با عضویت در آن از امکانات مختلف مانند بهره‌مندی از تخفیف‌های متعدد و دورهمی‌ها استفاده کنند.
* «ارتداد» همچنان پرفروش است/ روزانه 600 خرید از «انتهای راهرو 27» انجام میشود
آمارها نشان می‌دهد «انتهای راهرو 27» روزانه 3 هزار بازدیدکننده دارد و همچنان «ارتداد» نوشته وحید یامین‌پور در صدر فروش است. «مهاجر سرزمین آفتاب» نوشته حمید حسام، «سه دیدار» نادر ابراهیمی و پس از آن کتاب‌های «زن آقا»، «آبنبات هل‌دار»، «سالیان»، «اکنون» و «به صرف قهوه و پیتا» نیز در رتبه‌های دیگر پرفروش‌ها قرار دارند.
بر اساس اعلام روابط عمومی انتشارات سوره مهر، رمان، شعر و خاطرات دفاع مقدس پرمخاطب‌ترین آثار سوره مهر و نمایشگاه مجازی‌اش را تشکیل می‌دهند. ضمن اینکه روزانه بین 500 تا 600 خرید صورت از طریق این نمایشگاه مجازی کتاب انجام میشود.
* نظرات برخی از نویسندگان درباره نمایشگاه‌های مجازی
کاردانی: در شرایط کنونی نمایشگاه مجازی بهترین تصمیم است
زهرا کاردانی نویسنده کتاب «خیابان 204» که اثر او از طریق نمایشگاه مجازی سوره مهر عرضه شد، درباره چنین نمایشگاه‌هایی می‌گوید: قطعاً این اتفاق و عملکرد مثبت است. همه ما هر سال منتظر برگزاری نمایشگاه کتاب هستیم، اما متاسفانه امسال دستمان از این نمایشگاه کوتاه بود. پیام‌های بسیاری داشتم که مخاطبان ابراز می‌کردند با این نمایشگاه، امکان تهیه کتاب برایشان آسان شده است.
نویسنده «زن آقا» درباره عرضه کتابش به صورت فیزیکی تاکید کرد: قطعا ایده‌آل همه ما این شرایط نیست. همه در حال مدارا هستیم و دوست داریم سازوکارها مثل گذشته باشد. ایده آل من هم این بود که حضوری می‌توانستم مخاطبم را ببینم و با او مرتبط شوم، ولی در این شرایط زندگی می‌کنیم. بنابراین تصمیم بر برگزاری نمایشگاه مجازی بهترین تصمیم بود.
وی کتاب «خیابان 204» را درباره حادثه منا دانست و گفت: تالیف و تحقیق دو سال به طول انجامید.
کاظمی: برپایی «انتهای راهرو 27» به عنوان یک کار آغازین، قابل تحسین است
محسن کاظمی هم درباره نمایشگاه مجازی سوره مهر با نام «انتهای راهرو 27» گفت: فرهیختگان باید با اقتضائات روز حرکت کنند و همه باید قادر به درک شرایط و تفاوت آن با دیروز و امروز با فردا باشند. قطعا شرایط متفاوت شده و خواهد شد.
این نویسنده بیان کرد: الزامات زندگی جدید با بحرانی که در دنیا همه‌گیر شده موجب بازبینی روابط با مخاطبان و بالعکس شده است. برپایی «انتهای راهرو 27» به عنوان یک کار آغازین، قابل تحسین است و در نوع خود یک اتفاق خوب محسوب میشود.
نویسنده «نقاشی قهوه‌خانه» اضافه کرد: اینکه سوره مهر از برپایی این نمایشگاه مجازی چقدر منتفع شده، مهم نیست؛ مهم آن است که این ناشر توانست در فضای مجازی سرمایه اجتماعی را با این ارتباط حفظ کند و سرمایه فرهنگی را بسط دهد. درست است که باید برای هر کار هزینه داد، اما تا جایی که مطلع هستم، سوره مهر با امکانات موجود کار را پیش برد و هزینه مضاعفی برای او نداشت. بلکه امکانات و استعدادهای موجود این کار را برایش رقم زد.
کاظمی با بیان اینکه ممکن است طبق شرایط تا دو یا سه سال آینده نمایشگاه کتاب نداشته باشیم، توضیح داد: اگر شریان حیاتی نویسنده و مخاطب قطع شود، چیزی از این روند و جریان باقی نمی‌ماند. به نظر من باید سایر ناشرین هم وارد میدان شوند و مورد حمایت قرار گیرند.
وی در پایان به رضایت مخاطبان هم در شرایط کنونی اشاره کر و گفت: صرف هزینه‌های تردد و تهیه کتاب ممکن است برای هرکسی دشوار باشد، اما با شرایطی که فراهم شده از تخفیف 25 درصدی که بی‌مانند است تا ارسال رایگان همه و همه می‌تواند هزینه‌ها را برای مخاطب کاهش دهد. به نظر من این ایده و طرح که در ذهن دست‌اندرکاران سوره مهر بوده و به مرحله اجرا رسید، قابل تقدیر است.
مومنی شریف: «انتهای راهرو 27» حرکت نو و بدیعی است
محسن مومنی شریف از نویسندگان کشورمان هم درباره این نمایشگاه کتاب مجازی به فارس گفت: از مصیبت‌های کرونا در عالم فرهنگ و ادب و هنر، یکی همین تعطیلی نمایشگاه کتاب بود. فرصتی در هر سال دست می‌داد تا مردم در یک همایش فرهنگی حضور یابند و از دستاوردهای نشر داخلی و خارجی مطلع شوند. در واقع فرصتی برای تبادل آراء و نگاه‌های جدید در حوزه‌های مختلف بود، اما امسال از آن محروم شدیم.
مومنی خاطرنشان کرد: برخی ناشران سعی کردند به گونه‌ای در صدد جبران آسیب کرونا برآیند. از سوی انتشارات سوره مهر هم خوشفکری صورت گرفت و نمایشگاه مجازی طراحی شد.
رئیس پیشین حوزه هنری ابرزا داشت: به نظرم «انتهای راهرو 27» کار نو و بدیعی است و خوش‌سلیقگی به خرج داده شد تا مخاطب از کتاب دور نماند. فضایی که در این نمایشگاه مجازی برای دیدار با نویسنده تدارک دیده شد، قابل تحسین است و امیدوارم این فضای موفق برای سایر ناشران هم ایجاد شود.
http://iranmarasemnews.ir/fa/News/22779/آمارهای-جالب-نمایشگاه-مجازی-کتاب-سوره-مهر-شهرستانی‌ها-راضی‌ترند