به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، مشارکت مردم و حقوق شهروندی چیست و چرا جوامع نسبت به اجرا و رعایت آن وسواس نشان می دهند. در یک جمله می توان گفت حقوق شهروندی ضروری ترین نیاز انسان در اجتماع است و در صورت نقض آن، امنیت و آرامش انسان و جامعه به هم می ریزد.

امنیت و آرامش اساسی ترین نیاز هر جامعه ای است و در صورت فقدان آن، جامعه از پیشرفت و توسعه فاصله می گیرد و این مساله به نابسامانی های اجتماعی دامن خواهد زد. رابطه مستقیمی بین حقوق شهروندی و امنیت و آرامش وجود دارد از این رو حقوق شهروندی را می توان از بنیادی ترین نیازهای یک جامعه دانست و در صورت بی اعتنایی به آن شاکله اجتماع با فروپاشی روبرو خواهد شد.

حقوق شهروندی در صورتی تحقق می یابد که در همه ابعاد زندگی انسان جاری و ساری باشد و بطور مثال این طور نیست که در آموزش پرورش این حقوق باشد ولی در بخش بهداشت و سلامت جامعه شهروند از چنین حقوقی بی بهره باشد. پرسش این است که چرا حقوق شهروندی با این همه مزیت ها هنوز در برخی از جوامع تحقق نیافته و با مقاومت هایی روبرو است؟ شاید ساده ترین پاسخ به این پرسش این باشد که برخی از افراد بخاطر خودخواهی تن به رعایت حقوق شهروندی نمی دهند.

همه ما دوست داریم که دیگران به حقوق ما احترام بگذارند و آن را رعایت کنند اما وقتی پای حقوق دیگران به میان می آید کمتر چنین وسواسی از خود نشان می دهیم.   

این خود خواستن از کجا ناشی می شود؟ و چرا همه چیز را برای خود می خواهیم و در رعایت حقوق دیگران کمتر دلواپس هستیم و فقط خود را صاحب حق می دانیم. شاید منشای این رفتار، تفکر نکردن در باره خود واژه حقوق باشد زیرا کسی که نسبت به چیزی آگاه نباشد رعایت آن نیز برای او بی معنی خواهد بود.

پس نخست باید جامعه را نسبت به حقوق و وظایف خود آگاه کرد و سپس از آنان خواست که آن را رعایت کنند. البته در این زمینه باید شهروندان نسبت به آگاهی از حقوق خود و دیگران بکوشند و سایر نهادها مثل وسایل ارتباطی جمعی نیز در این زمینه فعال شوند.

حقوق شهروندی به مجموعه قواعد و مقررات یک جامعه اطلاق می شود که شهروندان آن جامعه خود را ملزم به رعایت آن می دانند هر چند ممکن است عده ای گذران امور خود را در بی قانونی بدانند. بخش زیادی از حقوق شهروندی از قوانین حاکم بر یک  جامعه نشات می گیرد و از این رو آگاهی از قوانین و مقررات جامعه یک ضرورت است.با اینحال ممکن است برخی از قوانین و مقررات ظرفیت لازم برای دفاع از حقوق عامه مردم نداشته باشد اما نبود این قوانین ناقص نیز می تواند حقوق افراد بیشتر ضایع شود. یک ضرب المثل معروف که می گوید قانون بد بهتر از بی قانونی است که این مطلب نشاندهنده اهمیت حاکمیت قانون در جامعه است.

حقوق شهروندی یک حق جمعی است که اگر در جامعه ای ترویج یابد همه در این جامعه به آرامش و امنیت می رسند. احترام متقابل بین انسان در این جامعه برقرار است و انسان ها احساس امنیت و آرامش در این جامعه می کنند.

وقتی در ساختمانی همسایه ها نسبت به حقوق یکدیگر آگاه باشند و سعی کنند آن را رعایت کنند صیمیت و دوستی عمیقی بین آنان شکل می گیرد و از این رو آرامش به خانه های آنان بر می گردد. حقوق شهروندی از لوازم جامعه امروزی است و بدون آن جامعه به آرامش نمی رسد چون هیچ کس از آینده خود خبر ندارد و بی نظمی و بی انضباطی در تمام شوون زندگی افراد رخنه پیدا می کند.

در صورت فقدان آن حق، ناحق و ناحق، حق تلقی می شود. هیچ فردی در این جامعه از گزنده بی قانونی مصون نخواهد بود و همه آسیب خواهند دید.

حقوق شهروندی یک حق ذاتی و فطری انسان است و کسی آن را به دیگری نمی بخشد بلکه این حق طبیعی همه انسان هاست و غیر قابل تقسیم و واگذاری است.

حقوق شهروندی متعلق به همه کس فارغ از رنگ، جنس و زبان است و هیچ کس با داشتن و نداشتن آن از حقوق شهروندی محروم نمی شود.

انسان ها برای برخورداری از حقوق شهروندی تابع هیچ قید و شرطی نیستند و این

شامل امنیت، مسکن و حتی انتخاب شغل می شود. در جامعه ای که حقوق شهروندی در آن وجود داشته باشد امنیت به عنوان حقوق اساسی انسان باید در حد بالا وجود داشته باشد. 

حقوق شهروندی شامل تامین امنیت قضایی عادلانه شهروند، مسکن و انتخاب شغل است. امنیت قضایی همه شهروندان براساس قانون باید حفظ شود و حاکمیت باید نسبت به تامین آن برای شهروندان اقدام کند. با اینحال تامین مسکن و انتخاب شغل نیز از لوازم حقوق شهروندی است که دولت باید در تامین آن به مردم اقدام کند.

ارتقای حقوق انسانی، استقرار زمینه های رشد و تعالی و احساس امنیت فردی و اجتماعی در جامعه و تربیت نسل فعال از دیگر حقوق شهروندی در ایران محسوب می شود.

 تامین آزادی و صیانت از آرای مردم و تضمین آزادی، در حق انتخاب شدن و انتخاب کردن، حفظ و صیانت از حریم خصوصی افراد از حقوقش شهروندی محسوب می شود.

ترویج مفاهیم وحدت آفرین و احترام آمیزنسبت به گروه های اجتماعی و اقدام مختلف در فرهنگ ملی، تامین آزادی وامنیت لازم برای رشد تشکل های اجتماعی در زمینه صیانت از حقوق کودکان و زنان و ارتقای احساس امنیت اجتماعی در مردم و جامعه ازجمله اشکال حقوق شهروندی است که باید دررعایت آن کوشید.

دومین کنفرانس حکمرانی وسیاستگذاری عمومی به موضوع نقش حاکمیت، مردم و نخبگان در حکمرانی اقتصادی به بانکها و نظام بانکی، صنعت و سیاست صنعتی، خصوصی سازی و مالکیت خصوصی عمومی، بیمه، رفاه و تامین اجتماعی، اشتغال و کارآفرینی، تورم و نرخ بهره، نظام مالیاتی و مناطق آزاد اقتصادی خواهند پرداخت که همه آنها جزو حقوق شهروندی محسوب می شوند. کنفرانس یاد شده باید به این پرسش اساسی پاسخ دهد که چرا جامعه ما در حد انتظار و شایسته در رعایت حقوق شهروندی پیشرفته نکرده و برای رفع این مساله چه باید کرد؟

دومین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی که فردا 13 بهمن در مرکز همایش های صداو سیما گشایش خواهد یافت 14 همین همین به کار خود پایان می دهد.  پژوهشکده سیاستگذاری علم و فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف بانی برپایی این همایش است.