چاپ

ایران مراسم نیوز: سمینار «نقشه راه بانک‌داری دیجیتال» در پنجمین نمایشگاه تراکنش ایران شاهد شکل‌گیری مباحث و گفت‌وگوهای مثبت و رو به جلویی پیرامون وضعیت بانکداری دیجیتال در کشور بود.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، به نقل از فابانیوز، سمینار نقشه راه بانک‌داری دیجیتال با حضور علی عبداللهی رئیس مرکز فناوری اطلاعات وتوسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد،علیرضا لکزایی قائم مقام بانک ملت، دکتر شهاب جوانمردی مدیر عامل هلدینگ فناپ، سید جعفر صدری مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات ، دکتر فاطمی بنیانگذار گروه توسن، فرهاد اینالویی معاون امور فناوری اطلاعات بانک ایران زمین، مصطفی مرشدی استاد دانشگاه شریف و عضوهیات مدیره تحول دیجیتال در تاریخ 28 آبان ماه در بوستان گفتگو در پنجمین نمایشگاه تراکنش ایران با حضورچهره‌های شاخص نظام بانکی وصنعت پرداخت برگزار شد.

در دور اول این سمینار که متن چکیده آن را می توانید (اینجا) بخوانید، کارشناسان به ضرورت و بسترهای تحول دیجیتال در بانک‌ها اشاره کردند و اینالویی تاکید کرد که باید مدل بانک‌داری دیجیتال ازیک بانک کوچک شروع شود. عبداللهی به عنوان دبیرعلمی نشست در پاسخ به اینالویی گفت: «به نظرشما با رویکرد سنتی نمی‌توان به امال دست یافت. این کار بسیار سخت است و بهتر است که صفحه سفید فکر کنیم و باید به دنبال رویکرد جدید برویم البته باید این نکته مورد بررسی قرار گیرد که اصولا این رویکرد تا چه حد امکان‌پذیر است کمااینکه اگر ادغام صورت می‌گیرد و ساختار بورکراتیک، بورکراتیک‌تر شده و از ساختار چابک دوباره فاصله بگیریم سیاست ادغام به درستی اجرایی نشده است..»

بانک‌های تجاری دعوت شدند...

در ادامه برنامه، لکزایی قائم مقام بانک ملت به عنوان عضوکارگروه وزارت اقتصاد در پاسخ به این سوال که نقش وزارت اقتصاد وبانک مرکزی در توسعه بانکداری دیجیتال چیست و این سوال که آیا تحول دیجیتال نیازمند نقشه راه هست؟ گفت:« در مورد سوال اول پاسخ مثبت است. وزارت اقتصاد در ارتباط بانکداری دیجیتال از دومنظر به قضیه نگاه کرد. اول اینکه دستگاه حاکمیتی است و متولی اقتصاد کشور هست. نکته دوم نقش سهامداری در بانک‌های دولتی یا بانک‌هایی را دارد که درصدی ازسهامشان در اختیار دولت است. عمده نقش وزارت اقتصاد برای راهبری وهدایت بانکداری دیجیتال در بانک‌های هدف روی نقش دوم وزارت اقتصاد متمرکز شده است. وزارت اقتصاد ومعاونت بانک و بیمه به عنوان نقش مجمعی و سهام‌داری و اینکه انتظارش به عنوان سهام‌داری که نگران مجموعه تحت مللکیت خودهست و دوست دارد که به مجموعه تحت مدیریت خود کمک کند که همانا مدیران ارشد بانکها هستند.»

زمان‌بر بودن تحول

قائم مقام بانک ملت در ادامه افزود:«این کارگروه همچنین شرکت‌های موثر فناوری در فیلد بانکداری و صنایع پرداخت را دعوت کرد. بازیگران موثر دعوت شده و از نظرات آنها استفاده شد. حتی به این دوستان گفته شد که پیشنهادات خود را در اختیاردبیرخانه قرار بدهند. »

لکزایی در پاسخ به سوال عبدللهی که آیا این سند به شما کمک کرده است، گفت:«امیدوارم که در این مسیر بتوانم مفهوم تحول را در بانک ملت اجرایی کنم. با توجه به فشاری که تکنولوژی در حال وارد کردن به کسب وکار است ما ناگزیر هستیم که همراهی کنیم. بحث تحول خیلی زمان‌بر است. در بانک‌های بزرگ به دلیل سلسله مراتب موجود این کار زمان زیادی می‌برد. اکثر بانک‌ها فرایند را بر اساس مقررات می‌نویسد نه انتظار مشتری. به همین دلیل به روزترین تکنولوژی در همه بانک‌ها چنین سرنوشتی را پیدا خواهد کرد. من در پاسخ به اقای فاطمی باید بگویم که در حد یک ریال بدون وثیقه اماده‌ا‌یم! من در هیات مدیره بانک هستم اولین حرف را مقررات می‌زند اولین سوال این است که شما چرا به این فرد اعتماد کردید. »

حذف قضاوت نیروی انسانی

لکزایی در پاسخ به سوال عبداللهی گفت:« بله این کار یک نقشه راه می‌خواهد چون راهی طولانی است. ما بیشتر به چشم و ابروی خدمات توجه کرده و در این مورد نظرسنجی کردیم. ولی اگرماشین تصمیم بگیرد که به این استاد دانشگاه 50 میلیون تومان با وثیقه یا بدون وثیقه وام پرداخت شود، موفق شدیم. اگر نقش نیروی انسانی را درقضاوت اعطای تسهیلات بتوانیم حذف کنیم، در این صورت تحول رخ داده است. به همین دلیل با دوستان کسب و کار باید صحبت شود واستراتژی کسب وکار وفناوری اطلاعات همسو شود. بخش فناوری اطلاعات همیشه پیشگام بوده و ازکندی روند موجود گلایه دارد. زمانیکه پروژه تحولی شروع می‌شود تکلیفRUND Business و change Business مشخص نمی‌شود. کسانی که بیزینس را ِRUNDمی‌کنند باید این خدمات را با متولیان change Business هماهنگ کنند. اما اگر این اتفاق رخ ندهد دستاوردی نخواهیم داشت به همین دلیل مهندس اینالویی تاکید دارند که دیجیتالی شدن باید از یک بانک کوچک شروع شود. تا زمانیکه مالکین کسب وکار مجاب نشوند، نمی‌توان موفق شد. به همین دلیل تمام افرادی که دستورالعمل می‌نویسند باید در این مورد توجیه شوند. به عبارتی باید مدیریت ارشد بانک توجیه شود قبل ازاینکه به کارکنان آموزشی داده شود. در این صورت به نقشه راه منعطف نیاز داریم تا بتوانیم برنامه را پیش ببریم. »

چالشی به نام شناخت!

جوانمردی در پاسخ به سوال عبداللهی در مورد اینکه نگاه مدیران بانکی وضعیت رگولاتورها باید تغییر کند و وضعیت فنی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ گفت:« مسائل فنی را چندان دغدغه نمی‌دانم اینگونه نیست که واحدهای فناوری ازنظر توسعه زیرساخت دچار چالش باشند. من لازم می‌دانم که به سخنان آقای فاطمی اشاره کنم که رویکرد صرفا فنی در مجموعه مانع بانکداری دیجیتال شود. به جای آنکه مفهوم کل‌نگر را داشته باشیم و این نکته را مدنظر قرار دهیم که همه چیز از کسب وکار شروع می‌شود و اگر قرار است که اتفاقی بیفتد باید این خلق ارزش صورت بگیرد اما در برابر تنها یک محصول جدید را تولید کنیم که تمایز داشته باشد.»

جوانمردی تصریح کرد:« این تحول یک تحول ذهنی و بینشی است که در بیشتر بانک‌های ما وجود ندارد.بیشتر ازمحصولاتی رونمایی می‌شود که منجر به تحول نخواهد شد. من معدود بانک‌هایی را دیدم که به این نکته اشراف داشتند که قرار است چه تغییری در مدل کسب وکار خود بعد از این تحول ایجاد کنند. همه چیز این مسیر از شناخت شروع می‌شود اتفاقا ما در این نقطه بیشتر دچار چالش هستیم تا مسائل فنی. »

ذیل رگولیشن بانک مرکزی نوآوری رخ نمی‌دهد

فاطمی در پاسخ به سوال عبداللهی که ایا بلوغ فکری در این زمینه وجود دارد تا بتواند اهرم‌سازی بکند وجود دارد جایگاه ما در منطقه کجاست؟ گفت:«برای اینکه خستگی دوستان در برود بهتر است تا به جمله اقای اینالویی اشاره کنم که گفتندکه در یک بانک کوچک می‌توان فرایند و فرهنگ را از صفر ساخت. البته من تردید دارم که این روش جواب بدهد. اقای اینالویی ذیل رگولیشن بانک مرکزی هیچ نواوری ایجاد نخواهدشد. همه این را می‌دانند. اگر قرار است یک نواوری رخ بدهد ازیک غیربانک شروع می‌شود. بانکداری دیجیتال از بانکی کوچک شروع نمی‌شود. اسنپ نمود نواوری است که می‌توان مثال زد.»

عبداللهی بابیان اینکه قضیه اسنپ متفاوت است، گفت:«ما هدفمان این است که بحث چالشی بشود. بحث بورس و بانک با دارائی مردم درگیر است اگر پس فردا اتفاقی رخ بدهد آیا فین‌تک پاسخگو هست یااین مطالبه شکل می‌گیرد که دولت کجاست؟»

فاطمی در پاسخ گفت:«سوال بسیار دقیقی را مطرح کردید من چطور جرات دارم که خانواده‌ام را به فردی که اصلا نمی‌شناسم بسپارم در حالیکه پیشتر جرات این کار را نداشتم. واگر خلافی رخ بدهد حاکمیت جواب نمی‌دهد و این همان تحول دیجیتال است. قرار است که حاکمیت از اعتمادسازی و پاسخگویی خارج شود. چه فردی گفته که دولت وظیفه اعتمادسازی را برعهده دارد این همان چیزی است که نسل کنونی z قبول نمی‌کند. نسل z نسلی است که بیش از هر نسلی دسترسی به اطلاعات دارد. این نسل مدعی است که من با دسترسی به اطلاعات بهتر می‌توانم یک کارشناس مالی پیدا کنم تا به من توصیه کند که چطور سرمایه‌گذاری کنم. در بورس نیز حاکمیت بورس اجازه تخلف نمی‌دهد اما نسل z و y این را قبول نمی‌کند. »

افتخار تراکنش با کلی ضرر مالی!

فاطمی تصریح کرد:« همه این نکته را مطرح می‌کنند که نباید تجمع در برابر بانک مرکزی رخ بدهد. این دغدغه مهمی است. قرار است که در نسل بعد هیج کس که منافعش تهدید می‌شود سراغ بانک مرکزی نرود. حاکمیت تا چه زمانی می‌خواهد خود را ذینفع منافع مردم بداند. متاسفانه مسائلی که در حوزه تعاونی رخ داد ما را کلی به عقب راند. ما در حال حاضر برای نسل z و y ایده می‌دهیم که نظرات ما راقبول ندارد.نسل جدید هیچ انتظاری از حاکمیت ندارد. اپ به من می‌گوید که ماشین بچه من کجا رفت و با چه سرعتی رفت؟ این دو باید وجود داشته باشد. داده و فناوری در حال حاضراعتماد ایجاد می‌کند تا فضای اعتماد شکل بگیرد.»

افزایش هزینه با بانک‌داری دیجیتال !

صدری در پاسخ به این سوال شما چه راهکاری را برای توسعه بانکداری دیجیتال پیشنهاد می‌دهید؟ گفت:«سخنان اقای فاطمی را لازم می‌دانم که ادامه بدهم. مهندس اینالویی هم تاکید داشتند که بانکداری دیجیتال درصورت درست اجرا شدن 30 درصد هزینه را کاهش می‌دهد. من لازم می‌دانم که به این نکته اشاره کنم که این موضوع در بانک‌های بزرگ وکوچک فرق می‌کند. با مدل موجود بانکداری دیجیتال هزینه را افزایش می‌دهد.بحث تحول دیجیتال مطرح شده و تاکید می‌کنیم که مدل کسب وکار از درامد مشاع باید به سمت سهم جدید از درامد غیرمشاع و کارمزدی برود. الان وضعیت بانکها به جهت درامد کارمزدی به چه صورت است؟ بحث کارمزد و تسهیم کارمزد و مبلغ نادیده گرفته شده است ازاین منظر ما به عنوان بانکی که 27میلیون کارت بانکی دارد مغموم هستیم. چرا یک بانک بزرگ باید این حس را داشته باشد؟ بحث تحول دیجیتال هزینه دارد. دکترلکزایی به عنوان عضو هیات مدیره یک بانک بزرگ اینجا حضور دارند وقتی می رویم هزینه برای IT با مشکلات زیادی مواجه می‌شویم معاونت مالی این سوال را مطرح می‌کند که اصلا چرا باید این سرور گرفته شود؟ TPS سه هزار درثانیه اصلا ضرورتی ندارد برای چی باید 300 میلیون تراکنش وجود داشته باشد؟ اگر این بحث‌ها حل نشود ازجیب بانک‌ها این هزینه داده می‌شود. بانک‌ها به جایی رسیدند که دیگر نمی‌توانند این هزینه‌ها را تحمل کنند و الان وضعیت خوبی ندارند. »

صدری به بحث تراکنش اشاره کرد و گفت:« ما هم محدودسازی را انجام دادیم درحالیکه نباید دغدغه ما باشد. برای این کاریک سیستم با عظمت باید نوشته شود که بتواند محدودسازی را انجام دهد.»

ما یک پارادایم عقب هستیم

دکتر مرشدی در پاسخ به سوال عبدلللهی مبنی بر اینکه ما در بازدید ازبانک با این موضوع مواجه می‌شدیم که چقدر ما سامانه داریم در حال حاضرسامانه محوری به جای سرویس محوری حاکم است؟ گفت:«گذشته راه اینده است حدود چهار دهه قبل یک پارادایم به نام انقلاب صنعتی سوم یاIT مواجه شدیم. بحث‌های مطرح شده حول وحوش IT است در حالیکه ما از این دوران گذرکردیم چیزی که به عنوان تحول دیجیتال مطرح است یک تحول پارادایمی است که در انقلاب صنعتی چهارم رخ داده است.در این فضا سیستم سایبری، اجتماعی و فیزیکی تلفیق شده است. به محض اینکه مشتری وارد شعبه می‌شود تمام نیازمشتری مشخص می‌شود. در تحول دیجیتال تنها بحث یک فناوری مطرح نیست چند فناوری مطرح است و به همین دلیل پیچیدگی رخ می‌دهد. »

مرشدی در مورد اینکه راهکار چیست، گفت :«باید ازحالت فنی بیرون آمد.در انقلاب قبلی IT BASE عمل کردیم و هیچ یک از رویکردهامون بر اساس استراتژی بزرگ بنا نشده است. این سوال باید پرسید که خرید بر اساس چه استراتژی صورت گرفته است. چه بیزینسی قراراست بر این اساس راه بیفتد در حوزه تحول دیجیتال تاکید می‌شود که تحول دیجیتال در مورد تکنولوژی نیست. راجع به نگاه استراتژیک است. چند باور غلط در این حوزه وجود دارد که تحول دیجیتال گران درامده و حدود چندصد میلیارد هزینه می‌خواهد.این به این دلیل است که هنوز تفکر خرید تکنولوژی وجود دارد. در گام نخست باید نواوری را در سازمان جا انداخت. تغییرات و آموزش شروع شود تا بتوان نیاز مشتری را کشف کرد.»

مگر چقدر می‌توان صبر کرد.....

اینالویی در پاسخ به سوال عبداللهی که با صفحه سفید کارکردن امکان‌پذیر هست یا نه و اصولا ذهن ما ترکیبی ازسنتی و مدرن است که سنتی در بسیاری ازموارد غالب می‌شود و برای عبور از این شرایط باید چه کار کرد، گفت:« چقدر می‌توان صبرکرد. من لازم می‌دانم که با اقای فاطمی مزاح کنم چون می‌دانم که دلخور نمی‌شوند اما ایشان وقتی مسئولیت داشتند اینطور با رگولاتور حرف نمی‌زدند. در سیستم بانکی باید با احتیاط حرف زد.من به جای رگولاتور بودم به ایشان مجوز یک بانک دیجیتال می‌دادم تا مشخص شود که چقدر تحول ایجاد می‌شود. من بیش از ایشان با رگولاتور مشکل دارم. اما راهکار چیست؟ شما توجه کنید که اسنپ به رگولاتور فشار وارد کرد به همین دلیل بانک‌ها نیز باید فشار وارد کنند. منظور من کسب و کاربانک است ومن به هیچ وجه موضوعات فنی را ملاک قرار ندادم. نمی‌توان موضع انفعالی در مورد بانک مرکزی داشت. »

جمع‌بندی

در پایان جمع‌بندی مبحث به وسیله خانم دکتر مومن واقفی قرائت شد که به ضرورت بانکداری دیجیتال اشاره کرد و گفت:« این به معنی تحول در همه ابعاد است ازقبیل فرهنگ سازمانی،ساختار سازمانی است هرگونه تعریف نقشه راه توجه به همه عوامل موجود در اکوسیستم و بلوغ بانک‌ها است .» در پایان نشست به شرکت‌کنندگان در سمینار مدال اهدا شد./ باران ستوده