ایران مراسم نیوز بررسی میکند؛ گزارش اختصاصی از چهاردهمین دوره نمایشگاه بین المللی قطعات، لوازم و مجموعه‌های خودرو تهران، یکی از بزرگ ترین رویدادهای صنعتی و بازرگانی کشور که با هدف ارائه قابلیت‌ها و توانمندی‌های شرکت‌ها و هدایت آنها به بازارهای گسترده‌تر برگزار می‌شود.

عنوان رویداد
چهاردهمین دوره نمایشگاه بین المللی قطعات، لوازم و مجموعه‌های خودرو تهران

تاریخ برگزاری
18/8/98 لغایت 21/8/98

محل برگزاری
نمایشگاه بین المللی تهران

اهداف
نمایش و رونمایی از آخرین دستاوردهای صنعت قطعه سازی و خودروسازی
ارائه قابلیت‌ها و توانمندی شرکت‌ها
هدایت شرکت‌ها به بازارهای گسترده
توسعه صادرات
ارتقای فناوری و دست‌یابی به دانش روز دنیا 
آشنایی با صنعت قطعات خودرو سایر کشورها

برگزارکننده
شرکت سهامی نمایشگاههای بین المللی جمهوری اسلامی ایران
سازمان توسعه تجارت ایران
شرکت بازرگانی بین المللی ایدرو

مجری برگزاری
شرکت بازرگانی بین المللی ایدرو

سطح ملی
ب
سطح بین المللی
ج

نقاط قوت
حضور کروز با داخلی سازی قطعات پیشرفته در چهاردهمین نمایشگاه قطعات خودرو با سالنی مجزا
حضور پررنگ شرکتهای دانش بنیان و استارتاپی
حضور بازیگردانان جدید
استقبال گسترده مشارکت کنندگان (غرفه داران)
حضور بازدیدکنندگان داخلی و خارجی
انعقاد قراردادهای تجاری مناسب
برگزاری جلسات بیشمار B2B

نقاط ضعف
عملکرد ضعیف در بخش ورکشاپ و رویدادهای حاشیه‌ای
عدم برگزاری در روزهای تعطیل و اخر هفته
حضور پررنگ چینی‌ها در جمع غرفه داران و بازدیدکنندگان

وضعیت صنعت در ایران و جهان
نمی‌توان در خصوص وضعیت صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی کشور به دلیل وجود دو انجمن مختلف که یکی زیرمجموعه وزارت صنعت و دیگری زیرمجموعه وزارت کار و رفاه اجتماعی است، آمار دقیقی را اعلام کرد اما بر اساس مصاحبه‌هایی که مسئولان این حوزه انجام داده‌اند می‌توان متوجه شد که هم‌اکنون حدود 1530 واحد قطعه‌سازی کوچک، متوسط و بزرگ در کشور وجود دارد و حدود 550 هزار نفر نیز در این واحدها اشتغال دارند. تا پایان سه ماهه نخست سال 1397 مطالبات قطعه‌سازان از خودروسازان حدود 4500 میلیارد تومان اعلام شده است که این میزان تا پایان دی 97 به 20 هزار میلیارد تومان رسیده است. البته تحریم‌ها باعث شد مطالبات قطعه‌سازان افزایش پیدا کند، اما بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان قبل از تحریم‌ها نیز وجود داشته است. در روند فعلی صنعت خودرو به نوعی قطعه‌سازان قربانی شده‌اند. سابقه صنعت خودرو در کشور، زنجیره تولید ارزش شکل گرفته در کشور به ویژه در بخش صنایع کوچک و متوسط در زمینه قطعه سازی (اگرچه منجر به رفع نیاز به واردات این صنعت نشده است)، تجربه و یادگیری حاصل شده طی سال های گذشته در زمینه طراحی و فرآیند تولید و امکان بکارگیری نیروهای متخصص فنی در این صنعت قابل انکار و صرف نظر کردن نیست. طی آمار بدست آمده در سال 2010 ایران با سهم 1,2 درصدی از کل تولیدات خودروی جهـانی، حـدود 6,1 میلیون دستگاه و در 6 ماهـه نخسـت 2015 بـا سـهم 2,1 درصـدی از کـل تولیـدات خودروی جهانی، حدود 667 هزار دستگاه خودرو، تولید کرده است. بیشترین میزان تولید خودرو در ایران طی سالهای 2010 لغایت نیمه نخسـت 2015 مربـوط بـه سـال 2011 حدود 1649 هزار دستگاه بوده است. آمار مربوط به تولید خودرو در پنج کشور منتخب چـین، ژاپـن، کـره جنـوبی، ترکیـه و مالزی نشان می دهد که چین طی سال‌های مورد بررسی رتبه اول تولید خـودرو در بـین تمام کشورهای جهان را داشته است و در سال 2014 با سـهم 4,26 درصـدی از کـل تولیدات خودروی جهانی، حدود 24 میلیون دسـتگاه تولیـد داشـته اسـت . و پـس از آن کشورهای ژاپن، کره جنوبی و ترکیه سطح تولید بالاتری نسبت به ایران داشته اند. درآمد زایی صادرات در این صنعت نیز بسیار کم است. نسبت صادرات مستقیم به فروش در این رشته فعالیت صـنعتی در سال 1392 برابر با 01,0 بوده که در مقایسه با میانگین این نسبت برای کل صنعت 12,0 بسیار پایین است. وابستگی این صنعت به واردات زیاد است. نسبت ارزش مواد اولیه وارداتی به ارزش افزوده برای رشـته فعالیـت تولیـد وسایل نقلیه موتوری در سال 1392 برابر با 78,0 بوده در حالی که میانگین این نسبت برای کل صنعت 14,0 اسـت . بررسی تحولات گذشته این صنعت نشان می‌دهد طی سال‌های گذشته خودکفایی این صنعت تامین نشده است. از سال 86 به بعد میزان صادرات وسایل نقلیه وارد مسیر نزولی و نوسـانی شـده است؛ بطوریکه در سال 92 میزان صادرات به کمترین مقـدار خـود در 10 سـاله اخیر رسیده است. ارزش صادرات خودرو و بدنه در 10 ماهه نخست 94 حدود 220 میلیون دلار بوده است که از این مقدار حدود 156 میلیون دلار آن مربوط به قطعات و تنها 16 میلیون دلار آن مربوط به صادرات خودرو بوده است.

راهکار
بررسی دلایل ناکارامدی و بهره‌وری نامناسب این صنعت را باید در سیاست‌های صنعتی و اقتصادی حاکم بر این صنعت جستجو کرد. آنچه مانع از شکل‌گیری صنعت خودرو در مقیاس صنایع با سابقه مشابه در سایر کشورها شده نبود بازار رقابتی، دخالت‌های دستوری دولت و عدم جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش بوده است. مقایسه وضعیت تولید خودرو در داخل کشور با سایر کشورها باید با در نظر گرفتن کلیه شرایط اقتصادی حاکم بر فعالان این رشته فعالیت صورت گیرد. سطح رقابت بازارها، میزان دخالت دولت و یا حمایت غیر منطقی به ویژه در قالب سطح تعرفه‌ها و میزان امکان مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی، معمای اصلی تفاوت کارآمدی و بهره وری صنایع خودروسازی در کشورهای مختلف است. همچنین انعکاس مطالبه منطقی بخش خصوصی تولید کننده خودرو به دولت شامل موارد فوق (و نه به شکل مرسوم درخواست تسهیلات ارزان) در شرایط پساتحریم اقدام مثبتی است و می‌تواند زمینه را برای شفاف‌سازی فضای کسب و کار در این حوزه و جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیز فراهم آورد.

نتیجه
ارتقای کیفی و رشد و توسعه پایدار صنعت خودرو سازی کشور مستلزم ایجاد فضای اقتصادی مبتنی بر بازار و تسهیل فضای رقابتی است. در چنین شرایطی رضایت مصرف کنندگان از طریق ارائه محصولی دارای ویژگی‌های در سطح استانداردهای بین المللی چه در داخل کشور و چه در بازارهای جهانی تامین خواهد شد. ضامن حضور معنادار خودرو ایرانی در بازارهای داخلی و جهانی رفع موانع تولید رقابت پذیر و تقویت دسترسی صنایع داخلی به فناوری‌های روز جهانی است.

این گزارش در مرکز توانمندسازی و تسهیل گری رویدادهای کشور و با حمایت پایگاه خبری تحلیلی ایران مراسم نیوز تهیه شده است. استفاده از این گزارش با درج منبع خبر بلامانع است.