ایران مراسم نیوز: دبیر علمی نشست «نقد و ارزیابی طرح نوآفرین» در ITE 2019، با تاکید بر اینکه از تدوین‌کنندگان طرح انتظار می‌رفت، از همان مراحل اولیه با فعالان استارتاپی مشورت کنند، گفت: نمایشگاه تراکنش ایران، بهترین مکان برای گفت‌وگو و تبادل نظر در مورد طرح نوآفرین است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، آرمان صفایی مدرس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف، در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری رویداد ITE، افزود: طرح نوآفرین چندی پیش، در بیانیه‌ای که سازمان فناوری اطلاعات ایران آن را صادر کرد، معرفی شد؛ در بیانیه آمده بود که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، طرح نوآفرین را با همکاری برخی نهادهای دیگر اجرایی می‌کند.

وی ادامه داد: این طرح در امتداد همایشی با عنوان ایران هوشمند با حضور رئیس‌جمهور رونمایی شد؛ با وجود آن، جزئیات طرح هنوز مشخص نبود؛ تا زمانی که آقای ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در متنی وبلاگی، موضوع را تا حدی شفاف کرد و وعده داد، توضیحات بیشتر در مورد آن در آینده اعلام می‌شود.

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، گفت: بر اساس اطلاعاتی که تا کنون منتشر شده، طرح اولیه به این صورت است که ابتدا تعدادی کسب و کار شناسایی و در ادامه به آنها امتیازاتی داده می‌شود.

به گفته صفایی، ویژگی‌های لازم برای شناسایی کسب و کارها به عنوان استارتاپ و اختصاص تسهیلات مندرج در این طرح به آنها، عبارتند از مواردی چون سابقه فعالیت کمتر از سه سال، سرمایه کمتر از  50 و درآمد کمتر از  500 میلیون تومان در سال و خودداری سهامداران از تقسیم سود.

وی افزود: در طرح نوآفرین، برخلاف مقررات مربوط به شرکت‌های دانش‌بنیان، مرحله ارزیابی کسب و کارها پیش‌بینی نشده و موضوع به خوداظهاری استارتاپ‌ها، واگذار شده است.

تسهیلاتی در حوزه بیمه و مالیات

این مشاور توسعه کسب‌‌ و کار، بیان کرد: طرح نوآفرین هنوز چندان اجرایی نشده است و نقاط ضعف و قوت آن کاملا مشخص نیست اما در همین مرحله نیز مزیت‌هایی آشکار شده و انتقاداتی به آن وارد است.

صفایی در مورد نکات مثبت طرح گفت: برای کسب و کارهایی که بر اساس این طرح، به عنوان استارتاپ پذیرفته می‌شوند، تسهیلات و امتیازهای خوبی در نظر گرفته شده است که به ویژه روی دو چالش بیمه و مالیات متمرکز هستند.

وی ادامه داد: بر اساس این طرح، استارتاپ‌هایی که تحت حمایت یک شتاب‌دهنده فعالیت می‌کنند، می‌توانند با آدرسی مشابه، کد کارگاهی دریافت کنند. همچنین، ضرورتی برای بیمه افرادی که به عنوان کارآموز در تیم‌ها فعال هستند، وجود ندارد.

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، افزود: اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همه افراد شاغل در یک کارگاه را کارگر می‌داند و کارفرما را ملزم به بیمه آنها می‌کند اما در صورت اجرایی شدن طرح نوآفرین، دیگر چنین الزامی در مورد کارآموزان وجود ندارد.

کمک به استارتاپ‌ها به واسطه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر

صفایی گفت: این طرح تسهیلاتی را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در نظر گرفته‌ است؛ به این صورت که دولت بخشی از ریسک‌های آنها را پوشش می‌دهد تا این صندوق‌ها با انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها، اقدام کنند.

وی افزود: در طرح نوآفرین پیش‌بینی شده است که دولت می‌تواند از محل وام وجوه اداره شده، سرمایه‌ای را در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه قرار دهد؛ به شرطی که آنها این بودجه را در حوزه‌های خطرپذیر صرف کنند.

مدرس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف، بیان کرد: این طرح نسبت به مواردی که دولت به صورت مستقیم از محل صندوق‌های نوآوری یا امید، به استارتاپ‌ها کمک مالی می‌کند، شرایط بهتری دارد؛ در کل بهتر است دولت منابع مالی را به واسطه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در اختیار تیم‌ها قرار دهد، چرا که در این شیوه، احتمال هدر رفتن منابع کمتر است.

صفایی، بر لزوم بهبود و ارتقا کیفیت طرح، تاکید کرد و گفت: در دنیا، نمونه‌های موفقی از چنین حمایت‌هایی وجود دارد؛ برای مثال در برخی از کشورها، بخشودگی‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها و حوزه‌های خطرپذیر اعمال می‌شود؛ چنین اقداماتی به بلوغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران کمک می‌کند و می‌توان از این نمونه‌ها، الگوبرداری کرد.

بی‌توجهی به ارائه تعریفی مشخص از «استارتاپ‌»

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، یکی از انتقادات وارد به این طرح را بی‌توجهی به ارائه تعریفی مشخص و دقیق از «استارتاپ» دانست و افزود: ویژگی‌هایی که تدوین‌کنندگان طرح، برای مشمولان آن در نظر گرفته‌اند، ممکن است در مورد بسیاری از کسب و کارها صدق کند که نمی‌توان همه آنها را استارتاپ‌ نامید.

وی ادامه داد: هر کسب و کار کوچک و متوسطی ممکن است همین ویژگی‌ها را داشته باشد؛ به همین دلیل تعداد انبوهی از بنگاه‌های اقتصادی که استارتاپ‌ نیستند، می‌توانند مشمول این طرح شوند. در حالی که احتمال دارد عملکرد ضعیف تعدادی از آنها، به اعتبار اکوسیستم استارتاپی لطمه بزند.

صفایی گفت: در طرح نوآفرین، به شروط رشد و فناوری کمتر توجه شده است؛ در حالی که استارتاپ باید مقیاس‌پذیر باشد و رشد سریعی را تجربه کند.

 دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، در پاسخ به این نکته که شاید هدف چنین طرحی، حمایت از کسب و کارهای کوچک و نه انحصارا استارتاپ‌ها باشد، توضیح داد: طرح نوآفرین، به عنوان راهکاری برای حمایت از استارتاپ‌ها معرفی شده است، بخشنامه‌های صادر شده نیز روی همین موضوع تمرکز دارند؛ حتی در جلسه رونمایی از طرح، فعالان اکوسیستم استارتاپی دعوت شده بودند.

وی ادامه داد: تا کنون طرح‌های مختلفی برای حمایت از کسب و کارهای کوچک، از سوی نهادهای مختلف دولتی اجرایی شده‌اند و دیگر نیازی به مورد جدیدی نبود؛ بر همین اساس، به نظر می‌رسد طرح نوآفرین بر موضوع استارتاپ‌ها متمرکز باشد.

نگرانی از رانت‌طلبی و سوءاستفاده کسب و کارها

صفایی، یکی دیگر از انتقادات مطرح در مورد طرح نوآفرین را به موضوع رانت مربوط دانست و افزود:‌ این نگرانی وجود دارد که طرح یاد شده، مانند موارد مشابه، زمینه‌ساز ایجاد سوءاستفاده‌هایی شود و برخی شرکت‌ها بدون دارا بودن شرایط لازم، از مزایای آن استفاده کنند.

به گفته مدرس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف، عملکرد ضعیف چنین کسب و کارهایی می‌تواند، کل اکوسیستم را به سوءاستفاده از این طرح متهم کند یا گروهی از مدیران را به این نتیجه برساند که استارتاپ‌ها پاسخگوی نیاز جامعه نیستند.

وی بیان کرد: برخی، در اهداف کلی طرح تشکیک می‌کنند؛ چرا که احصاء هزینه‌ها و حسابرسی شرکت‌های کوچک، هزینه زیادی را به اداره مالیات تحمیل می‌کند که گاهی از مبلغ مالیات آن کسب و کارها بیشتر می‌شود، به همین دلیل بعضی افراد معتقدند این طرح، به اسم حمایت از استارتاپ‌ها مطرح شده اما در واقع به نفع خود دولت است.

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، گفت: در چنین شرایطی، اجرا کنندگان این طرح باید تلاش کنند، دولت و استارتاپ‌ها را راضی نگه‌دارند؛ به صورتی که هر دو طرف به منافع مورد نظر خود که بهبود فضای کسب و کار و کاهش هزینه‌ها است، دست پیدا کنند.

ضرورت مشورت با استارتاپ‌ها

صفایی در ادامه گفت: در تدوین این طرح، با فعالان استارتاپی و تیم‌هایی که به مرحله بلوغ رسیده‌اند و به کسب و کار تبدیل شده‌اند، مشورت نشد؛ البته متاسفانه در ایران بسیاری از قانون‌گذاری‌ها و طرح‌نویسی‌ها با مشورت ذی‌نفعان انجام نمی‌شود.

وی افزود: با وجود این، طرح نوآفرین قرار است در حوزه دولتی ساختارشکنانه باشد، بر همین اساس، از تدوین‌کنندگان آن انتظار می‌رفت، از مشورت فعالان استارتاپی استفاده کنند و آنها را در تدوین طرح خود مشارکت بدهند.

این مشاور توسعه کسب‌‌ و کار، تاکید کرد: هنوز دیر نشده است و دست‌اندارکاران اجرای طرح نوآفرین می‌توانند از همین امروز، با بهره‌گیری از بازخوردهایی که از جامعه استارتاپی کشور دریافت می‌‌کنند، نقاط ضعف طرح را برطرف کنند و فرایند بهبود آن را تا مرحله‌ای ادامه دهند که رضایت همه ذی‌نفعان جلب شود.

منتقدان و مدافعان، در کنار هم

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، هدف این سمینار را گردآوری نمایندگانی از مدافعان و منتقدان آن اعلام کرد و افزود: سخنرانانی از اکوسیستم استارتاپی و نهادهای دولتی در نشست حضور می‌یابند و موضوع را از زوایای مختلف بررسی می‌کنند.

صفایی، ادامه داد: بیان نظرات موافق و مخالف از سوی همه ذی‌نفعان، می‌تواند قضاوت در مورد نقاط قوت و ضعف طرح را آسان کند، همچنین حضور نمایندگان رگولاتوری باعث می‌شود که آنها بدون واسطه، نظرات فعالان استارتاپی را بشوند و در اصلاحیه‌های بعدی اعمال کنند.

مدرس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف گفت: هر چند تمرکز نمایشگاه تراکنش ایران روی فین‌تک‌هاست اما به دلیل حضور مهمانان و بازدیدکنندگانی از نهادهای مختلف سیاست‌گذار، در میان همه رویدادهای استارتاپی بهترین انتخاب برای طرح این موضوع بود.

وی ادامه داد: رویداد ITE، مدیران ارشد مالی کشور را گرد هم می‌آورد، نمایندگانی از وزارتخانه‌های مرتبط و کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در افتتاحیه و اختتامیه آن حاضر می‌شوند یا از این نمایشگاه بازدید می‌کنند.

صفایی، این شرایط را از جمله نقاط قوت نمایشگاه تراکنش ایران دانست و افزود:  چنین پتانسیلی، در کمتر رویداد استارتاپی وجود دارد؛ به همین دلیل می‌توان چالش‌ها و نیازهای مختلف این اکوسیستم را در برنامه‌های جانبی ITE، موشکافی کرد.

دبیر علمی نشست نقد و ارزیابی طرح نوآفرین، بیان کرد: برگزاری دو جشنواره در حوزه استارتاپ‌های فین‌تک و شهر هوشمند، انگیزه‌ای برای حضور فعالان اکوسیستم در این رویداد است؛ در نتیجه به نظر می‌رسد جمع خوبی در ITE 2019 شکل می‌گیرد.

وی با اشاره به  پوشش رسانه‌ای گسترده این رویداد، گفت: همه این عوامل باعث می‌شود ارزیابی طرح نوآفرین در نمایشگاه تراکنش ایران تاثیر لازم را در پی داشته باشد./ سارا اسلامی