به گزارش خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی ایران مراسم نیوز، سعید خوشبخت، مدیرعامل شرکت آریاتک در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری نمایشگاه تراکنش ایران گفت: در ایران، شرایط محیطی مناسبی برای استخراج رمز ارزها وجود دارد که بر مبنای آن می‌توان، با توسعه ابزارهای نظارتی و کنترلی، به تدریج فضا را برای استفاده از رمز ارزها در کاربردهای مختلف باز کرد. 

وی تاکید کرد: تعیین سطح این کاربردها اهمیت زیادی دارد؛ چرا که رمز ارزها نباید تبدیل به ابزاری برای رقابت با ارز ملی کشور، خروج آن از دایره پرداخت و تضعیف ارزش ریال شوند و روی نرخ تورم تاثیر منفی بگذارند. 

دبیر علمی نشست رمزارزها و بلاک‌چین، بهره‌گیری از این فناوری را در مرحله اجرا، نیازمند «دقت زیاد» و «کنترل‌های ظریف» دانست و افزود: رگولاتوری در حوزه رمز ارزها، کاری مداوم و منظم است و باید بتواند فضایی را که با آشوب همراه است، مدیریت و کنترل کند؛ با توجه به این امر می‌توان به تدریج، مجوزهای لازم را برای کاربردهای مختلف آن صادر کرد.

خوشبخت گفت:‌ حوزه استخراج رمز ارزها یا ماینینگ، یکی از کاربردهایی است که امکان صدور مجوز برای آن، با تعیین قواعد مشخص وجود دارد. همچنین می‌توان، اجازه خرید و فروش آنها را حداقل در صرافی‌های مجاز کشور، صادر کرد؛ حتی همین امروز هم، قابلیت نظارت بر این امر و کنترل آن، وجود دارد. 

این فعال حوزه رمز ارز افزود: اگر ابزارهای توسعه‌ای همچون راهکارهای تشخیص غیرحضوری هویت در کشور تولید شوند، به تدریج می‌توان به روش‌های آنلاین معامله رمز ارزها نیز مجوز داد. 

دغدغه بانک مرکزی پولشویی نیست

دبیر علمی نشست رمزارزها و بلاک‌چین، در مورد چالش ایجاد توکن و این نکته که توکنایز کردن تا چه سطحی می‌تواند انجام شود، ادامه داد: در دنیا نیز بحث‌های زیادی در این حوزه وجود دارد. در بسیاری از کشورها چالش‌هایی برای عرضه اولیه توکن مطرح است و هنوز قوانین و مقررات خاصی برای آن وجود ندارد؛ به همین دلیل باز بودن این بحث در ایران نیز چندان عجیب نیست. 

خوشبخت، با اشاره به صدور بخشنامه مربوط به ممنوعیت خرید و فروش رمز ارزها در بانک‌ها و صرافی‌های زیرمجموعه‌ بانک مرکزی، گفت: با وجودی که این بخشنامه، بر اساس مصوبه شورای عالی مبارزه با پولشویی صادر شد، به نظر نمی‌رسد مهم‌ترین دغدغه بانک مرکزی چنین موضوعی باشد. 

وی توضیح داد: با بررسی مواضعی که این نهاد رگولاتوری، در رابطه با رمزارزهای جهان‌روا مانند بیت‌کوین اتخاذ کرده است، مشخص می‌شود که نسبت به آنها نگاه بازتری در مقایسه با توکن‌های شخصی، خصوصی و سازمانی دارد؛ اگر دغدغه بانک مرکزی، چالش پولشویی بود، ماجرا برعکس می‌شد و این نهاد، بیشتر نگران رمز ارزهای جهان‌روا بود.

مدیرعامل شرکت آریاتک افزود: بانک مرکزی، نگرانی چندانی در مورد ماینینگ هم نداشت و طبق پیش‌نویسی که منتشر کرده و البته هنوز نهایی و تصویب نشده است، استخراج رمز ارزهای رایج، مانند بیت‌کوین، خرید و فروش آنها در صرافی‌ها و ایجاد کیف پول الکترونیک مجاز می‌شود. 

خوشبخت، ادامه داد: حتی در پیش‌نویس بانک مرکزی آمده است که نهاد رگولاتوری موضوع صدور مجوز برای صرافی‌های آنلاین را نیز بررسی می‌کند؛ این در حالی است که از منظر پولشویی همه این موارد باید ممنوع اعلام می‌شد.   

دغدغه عرضه توکن‌های بدون پشتوانه

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین، گفت: با بررسی اسناد منتشر شده، واضح است که بزرگ‌ترین دغدغه بانک مرکزی در حوزه رمز ارزها، این است که برخی سازمان‌های خصوصی توکن‌هایی را منتشر و ادعا کنند دارای پشتوانه‌ است، اما به مرور زمان به هر دلیلی نتوانند پشتوانه ادعایی خود را ضمانت کنند. 

وی افزود: در واقع، بانک مرکزی نگران است که شرایطی شبیه به آنچه در مورد موسسات مالی و اعتباری یا سکه ثامن رخ داد، در این حوزه تکرار شود؛ بر همین اساس بیشترین تعداد ممنوعیت‌ها مربوط به ایجاد عرضه‌های سازمانی است که بانک مرکزی محدودیت زیادی آنها قائل شده است.

خوشبخت، تاکید کرد: دغدغه‌های رگولاتوری در این مورد را نمی‌توان بی‌اهمیت دانست.؛ فرض کنید با عرضه چنین توکنی، مردم با این تصور که پشتوانه‌ای دارد و سازمانی آن را ضمانت کرده است، اقدام به خرید آن کنند، اما صادرکننده نتواند به ضمانت خود عمل کند و معترضین در اعتراض، مقابل بانک مرکزی تجمع کنند که چرا مجوز عرضه این توکن را صادر کرده است. 

مدیرعامل شرکت آریاتک افزود: به نظر می‌رسد نگرانی بانک مرکزی در این حوزه واقعی باشد و احتمال بروز چنین اتفاقی کم نیست؛ برای مثال، می‌توان تصور کرد اتفاقی شبیه آنچه که برای پدیده شاندیز رخ داد، تکرار شود؛ ولی به جای اینکه در مورد سهام باشد، به عرضه سکه مربوط شود. در آن صورت نوک پیکان انتقادها به سمت بانک مرکزی می‌رود. 

عرضه توکن در دنیا چالش‌برانگیز است

وی ادامه داد: چالش‌های این حوزه در سطح دنیا نیز کم نیست؛ من موضع مثبت یا منفی خاصی در این مورد که آیا باید به صدور چنین توکن‌هایی مجوز داد یا خیر ندارم، اما به هر حال انتشار پول خصوصی، موضوعی بسیار چالشی است. 

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین، گفت: به ویژه با توجه به اقتصاد دولتی حاکم بر ایران، این موضوع که هنوز بانک مرکزی در مورد عرضه توکن‌های خصوصی دغدغه داشته و نتیجه مشخصی از بحث‌ها به دست نیامده باشد، طبیعی است. 

خوشبخت افزود: در بسیاری از کشورها هنوز چنین مجوزی صادر نمی‌شود؛ برای مثال دولت آمریکا در کل، موضعی منفی در مورد رمز ارزها ندارد، به گونه‌ای که بسیاری از صرافی‌های بزرگ آنلاین در این کشور فعالیت می‌کنند و ماینینگ و خرید و فروش هم به راحتی انجام می‌شود. با وجود این، به محض آنکه فیسبوک موضوع ارز لیبرو را مطرح کرد، رئیس‌جمهور و کنگره آمریکا آن را ممنوع کردند. 

وی ادامه داد: اقتصادی به قدرت و در عین حال باز بودن آمریکا نیز نتوانست وجود ارزی دیگر به را به عنوان رقیب دلار در پرداخت بپذیرد؛ به این ترتیب نمی‌توان از نهاد رگولاتوری در ایران انتظار پذیرش آن را داشت. 

راه‌حل میانه؛ ایجاد سندباکس

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین، گفت: با وجود این، به اعتقاد من در همین شرایط نیز می‌توان تعاملی را میان دو طرف ایجاد کرد. این امر می‌تواند در قالب توافقنامه‌ای میان بانک مرکزی و نهادی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری باشد که بر اساس آن، هر سال مجوزهای بسیار کنترل‌شده‌ای برای عرضه توکن، به تعداد مشخصی استارتاپ، داده شود. 

خوشبخت توضیح داد: کنترل به این معناست که مبالغ تولید توکن‌ها باید پایین و میزان رقیق‌شدگی آنها، محدود باشد. فرایند نقل و انتقال توکن‌ها نیز باید تحت نظارت رگولاتوری انجام شود و سقف انتشار آنها از سوی کل استارتاپ‌هایی که در هر سال مجوز بگیرند، نباید به حدی باشد که بتواند روی اقتصاد کشور تاثیری بگذارد. 

وی افزود: به منظور جبران ضررهای احتمالی، یکی از صندوق‌های وابسته به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، می‌تواند بازپرداخت توکن‌ها را ضمانت کند که در صورت بروز هر مشکلی، پاسخگوی مشتریان باشد.

مدیرعامل شرکت آریاتک ادامه داد: به این ترتیب در محیطی سندباکسی، عملکرد استارتاپ‌های این حوزه و تاثیرات احتمالی فعالیت آنها بر اقتصاد کشور، برای مدتی، رصد می‌شود؛ واکنش‌های جامعه نسبت به آنها نیز قابل بررسی است، در نتیجه نقاط قوت و ضعف انتشار توکن مشخص می‌شود.

خوشبخت گفت: اگر شرایط در کل مثبت بود، می‌توان به تدریج، تعداد مجوزها و سقف انتشار توکن را افزایش داد؛ در مقابل، اگر فعالیت این استارتاپ‌ها ضررهایی را در پی داشت، می‌توان قوانین را سخت‌گیرانه‌تر و محدودیت‌ها و ابزارهای نظارتی را بیشتر کرد. 

امکان مونتاژ ماینرها در ایران

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین، با اشاره به برحی توجیحات در مورد مصادره ماینرها در کشور گفت: واقعیت این است که موضوع قاچاق بودن دستگاه‌های ماینینگ، بیشتر به نوعی بهانه شبیه است؛ این تجهیزات زمانی به صورت قانونی وارد کشور می‌شدند، اما دولت در اقدامی اشتباه، فرایند ورود آنها را به صورت قاچاق درآورد، به این معنا که راهی به جز اقدام غیرقانونی برای واردکنندگان دستگاه‌های ماینینگ باقی نگذاشت. 

وی توضیح داد: زمانی که نیاز به این تجهیزات در کشور شکل گرفته است و تجارت و کسب و کارهایی در این زمینه ایجاد شده‌اند، اگر دولت اجازه ورود قانونی آنها را ندهد، تنها راه باقی‌مانده قاچاق است؛ در حالی که فعالان این حوزه، علاقه‌ای به ورود غیرقانونی تجهیزات ندارند.

خوشبخت در پاسخ به امکان تولید این دستگاه‌ها در کشور، گفت: ایران، با توجه به استعدادهای محیطی خود می‌تواند به یکی از مراکز مهم استخراج رمز ارز در دنیا تبدیل شود؛ بر این اساس هیچ توجیهی وجود ندارد که ماینرها به صورت کامل از خارج به کشور وارد شوند. 

مدیرعامل شرکت آریاتک ادامه داد: حداقل کاری که می‌توان در این حوزه انجام داد ایجاد خط تولیدهایی برای مونتاژ دستگاه‌هاست. همه بخش‌های تجهیزات ماینینگ را می‌توان در ایران ساخت؛ غیر از بخش ICI که انحصار تولید آن در اختیار چند شرکت در دنیاست و به دانش فنی پیشرفته‌ای نیاز دارد. می‌توان این بخش را وارد و دیگر قطعات لازم را در کشور تولید کرد. 

این فعال حوزه رمز ارزها، افزود: در گام بعدی اگر دولت مجوز فعالیت در این حوزه را به صورت رسمی صادر کند، می‌توان از شرکت‌های بزرگی که در رده‌های متوسط بازار بین‌المللی فعالیت می‌کنند خواست که با ورود تکنولوژی و دانش فنی آن به کشور، ماینرها را در ایران تولید کنند؛ از آنجا که ایران بازار خوبی برای تولید رمز ارزهاست، می‌توان شرکت‌ها را برای حضور در کشور تشویق کرد. 

فاصله ایران با تحولات فناورانه بلاک‌چین در دنیا

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین، با اشاره به رقم بسیار پایین سرمایه‌گذاری برای تحقیق و توسعه در حوزه دانش بلاک‌چین در ایران گفت: شاید حتی بتوان گفت این رقم نزدیک به صفر است. کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌هایی که در این مورد در کشور شکل‌گرفته‌اند، عموما روی سطوح کم عمق فناوری بلاک‌چین مطالعه می‌کنند. 

وی افزود: متخصصان ایرانی، در مرکز کدنویسی‌های اصلی برای پیاده‌سازی این فناوری، دخالت چندانی ندارند و و نقش پررنگی در گسترش دانش بلاک‌چین در جهان، بازی نمی‌کنند. 

خوشبخت ادامه داد: با وجود این، در توسعه کاربردها و ابزارهایی که بر مبنای پلتفرم‌های موجود قرار داشته باشند، کارهای خوبی در کشور انجام می‌شود و نیروی انسانی متخصص در زمینه بلاک‌چین نیز در حال تربیت شدن است.  

مدیرعامل شرکت آریاتک گفت: البته این فناوری،‌ جدید و نوپا است و در بسیاری از کشورها، محدودیت‌هایی در حوزه نیروی انسانی متخصص، وجود دارد. با وجود این در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ایران، فرایند پرورش کارشناسان و متخصصان این حوزه کلید خورده است و به نظر می‌رسد در چند سال آینده به تدریج منابع انسانی مورد نیاز برای توسعه راهکارهای مبتنی بر بلاک‌چین، تامین می‌شود.  

وی افزود: در مورد توسعه پلتفرم‌های بلاک‌چینی متاسفانه ایران نسبت به تحولات دنیا عقب مانده و فاصله موجود نیز به صورت مداوم در حال افزایش است؛ هزینه تحقیق و توسعه در این حوزه بالاست؛ به همین دلیل یا نیاز به سرمایه‌ دولتی دارد یا شرکت‌هایی باید وارد کار شوند که قصد سرمایه‌گذاری دراز مدت داشته باشند، اما با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر بازار کشور، این امر چندان توجیه‌پذیر نیست.  

تلاش برای یافتن نقاط تفاهم 

دبیر علمی نشست رمز ارزها و بلاک‌چین گفت: تلاش می‌شود در این نشست، تا حد امکان از بیان صحبت‌های تکراری که همه از آنها مطلع هستند، اجتناب شود. تمرکز نشست مورد اشاره، بر یافتن نقاط تفاهم در بخش‌های مختلف مرتبط، اعم از دولتی و خصوصی قرار می‌گیرد. 

خوشبخت افزود: هدف این است که بتوان این نقاط اشتراک را پایه‌هایی برای آغاز فعالیت‌هایی قرار دارد که بیشترین نفع و کمترین مقاومت را برای همه ذی‌نفعان در پی داشته باشد. 

وی ادامه داد: خروجی این نشست باید به دستگاه‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی کمک کند تا با یکدیگر به تفاهم بیشتری برسند؛ با یافتن یک نقطه تفاهم، هر چند کوچک، می‌توان اهداف عملی و اجرایی را تعیین و برای رسیدن به آنها در یک سال آینده برنامه‌ریزی کرد. 

این فعال حوزه رمز ارز گفت: در صورتی که ذی‌نفعان این حوزه، به اهداف و خواسته‌های مشخص و مدونی برسند، می‌توان از دستگاه‌‌ها و نهادهای مرتبط خواست، برای تحقق آنها برنامه‌ریزی و تلاش کنند. در این صورت، امکان امیدواری برای تحقق تاثیرات عملی و واقعی در این حوزه، وجود دارد.

خوشبخت ادامه داد: در غیر این صورت، طرح مباحث مربوط به رگولاتوری ممکن است به مدت‌ها زمان نیاز داشته باشد و اگر در چنین جلساتی فقط حرف‌های تکراری در این حوزه مطرح شود، در پایان، دستاوردی برای ذی‌نفعان شکل نمی‌گیرد. 

ITE؛ فرصتی برای طرح دیدگاه‌های جدی

مدیرعامل شرکت آریاتک، نمایشگاه تراکنش ایران را فرصت بسیار خوبی برای بحث در مورد چالش‌ها و نیازهای حوزه بلاک‌چین و رمز ارزها دانست و افزود: این رویداد بازیگران مهم صنعت را گرد هم می‌آورد؛ افرادی در سطوح مختلف حاکمیتی و بخش خصوصی، در نمایشگاه تراکنش ایران و برنامه‌های جانبی آن حضور می‌یابند و دیدگاه‌ها خود را مطرح می‌کنند. 

وی گفت: افراد به این نمایشگاه، به عنوان فرصتی برای بیان نظرات و خواسته‌های خود نگاه می‌کنند و آن را محلی برای گفت‌وگوهای جدی و تبادل نظر می‌دانند. بر همین اساس، رویداد ITE، می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری نوعی مصالحه میان دستگاه‌های حاکمیتی، فعالان صنعت مالی و بانکی، شرکت‌های بزرگ، کسب و کارهای کوچک و استارتاپ‌های این حوزه باشد. 

خوشبخت ابزار امیدواری کرد که نمایشگاه تراکنش ایران، در سال جاری، اهداف عملی‌ای را تعیین و دنبال کند تا اثرات بهره‌گیری از فناوری بلاک‌چین و رمز ارزها تا یک سال آینده در کشور مشخص شود. 

به گزارش ستاد خبری نمایشگاه تراکنش ایران، ITE 2019 و رویدادهای جانبی آن، به همت مرکز فابا، 28 تا 30 آبان سال جاری در «نمایشگاه گفت‌وگو»، برگزار می‌شود./سارا اسلامی